اصفهان عزیز ما، نمونه بارز شهری است که در آن، هر چهار آئین در کنار هم زندگی میکنند. در این شهر، زرتشتیان آزادانه در آتشکده خود رسومشان را اجرا میکنند.
مسلمانان در مسجد، ارمنیهای مسیحی در کلیسا و یهودیان در کنیسههایشان عبادت میکنند. اما شوربختانه برخی بیگانگان تلاش میکنند در میان ما تفرقه بیندازند که باید از این حاشیهها دوری کنیم.
آتشکده یزد (از نظر زنده بودن و کارکرد مشابه هستند ولی آتشکده یزد بزرگتر است و قدیمیتر) از جاذبه های مشابه این مکان است. این بنا در سال 1357 و در دوره جمهوری اسلامی که بانی آن «گوهر بهرام گشتاسبپور مهربانی» و «مهربان رستم مهربانی زرتشتی» میباشد ساخته شده است.
این بنا از نام بنیانگذاران آن الهام گرفته شده و امروزه از این مکان به عنوان تنها آتشکده فعال در شهر اصفهان یاد میشود.
مسیر رسیدن
اگر به دیدار کلیسای وانک و بیت لحم رفتهاید و میخواهید در این محله که به ساکنان مسیحیاش معروف است، جاذبه گردشگری مذهبی متفاوتی ببینید، میتوانید از کوچه کلیسای مریم به سمت نظر شرقی و محله سیچان بیایید.
ساختمان انجمن زرتشتیان اصفهان در میانه کوچه و بسیار سرراست است و رو به روی این بنا، دو کوچه وجود دارد که اولی به آتشکده میرسد.
نکته کاربردی گردشگرانه
این بنا در دو کوچه، ورودی دارد؛ ولی فقط از ورودی کوچه شمالی میتوانید وارد شوید و معمولا هم در بنا باز نیست و باید زنگ بزنید و وارد شوید.
بدو ورود
در بدو ورود همه بازدیدکنندگان باید به رسم معتقدان به این دین احترام گذاشته و کفشهایشان را در بیاورند. در ابتدای ورود این نوشتهها نظرتان را جلب خواهد کرد: «همی نیکویی ماند و مردمی/ جوانمردی و خوبی و خرمی» و البته تاریخ ساخت بنا که سال 1357 بوده است.
دین زرتشت یک اشتراک مهم با اسلام دارد: هر دو بر پاکیزگی بسیار تاکید کردهاند. به همین دلیل زرتشتیان برای ورود به محل عبادتشان لباسهای تمیز میپوشند، مردان عرقچینهای سپید به سر میگذارند و بانوان روسریهای سپیدی به سر میکنند.
عکس «مهربان» و «گوهر»، زن و شوهر بنیانگذار در ابتدای ورودی این آتشکده نصبشده و در یک تابلوی نقاشی که پانزده سال پیش کشیده شده، هم زرتشت در دربار گشتاسبشاه کیانیان، پادشاه و همراهان او را که به آیین طبیعتپرستی میتراییسم معتقد بودند، به دین زرتشتی دعوت میکند.
پیش از ورود(توضیح کتیبهها و سردرها)
«به یاری اهورامزدا، در مهر گوهر و مهربان، زمان بازدید یا نیایش، 8 بامداد تا 12 نیمروز، 4 پسین تا 8 شامگاه انجمن زرتشتیان استان اصفهان.» این تابلویی است که بر در نیایشگاه و عبادتگاه زرتشتیان استان اصفهان به چشم میخورد.
پادیابسرا
بعد از ورود به فضای داخلی بنا، اولین مقصد «پادیابسرا» یا وضوخانه است. «پادیاب» به معنای جایگاه آب است. اینجا جایی است که زرتشتیان وضو میگیرند و دست و صورتشان را با حولههای تمیز خشک میکنند.
کتابخانه دینی
دومین مقصد، کتابخانه کتابهای دینی است. البته باید بدانید که زرتشت دین نیاورده؛ بلکه آئین و فلسفهای آورده که پایه و اساس آن، شعار «اندیشه نیک، گفتار نیک و کردار نیک» است.
کتاب «گاتها» سرودههای زرتشت و حاوی سخنان مینوی، فلسفی و آئینی اوست و کتابی دینی نیست و به همین دلیل انسانها را آزاد میگذارد تا براساس اندیشه، گفتار و کردار نیک، خودشان راه درست را تشخیص دهند.
پس از زرتشت، موبدان و روحانیان زرتشتی، دین را براساس اوستا بیان کردند که «خرده اوستا» حاصل آن است.
هر دو کتاب «گاتها» و «خرده اوستا» در کتابخانه آتشکده وجود دارند. زرتشتیان پس از برداشتن این کتابها برای نیایش و عبادت وارد فضای عبادت میشوند.
آتش
آتشکدهها هم به شکل شرقی- غربی ساخته میشود؛ به شکلی که محل قرارگیری آتش در آن، در شمال یا جنوب قرار گیرد، نه شرق یا غرب تا محل قرارگیری نور خورشید و آتش آتشکده تداخل پیدا نکند و با قرار گرفتن دو منبع نور در یک نقطه، معنای آتش آتشکده از دست نرود.
«کده» به معنای خانه و «آتشکده» به معنای «خانه آتش» است. شوربختانه به فرهنگ و بینش ما ایرانیان، اتهامات ناروا، مغرضانه و ناآگاهانه آتشپرستی واردشده است.
درحالیکه ما از چهار هزار سال پیش، قومی خداپرست و یکتاگرا بودیم. روانشاد حکیم ابوالقاسم فردوسی درباره آن گفته:
مپندار که آتشپرستان بدند پرستنده پاک یزدان بدند
آتش، نماد نور و پاکی است. در فرهنگ ایرانیان از دیرباز، چهارآخشیج (عنصر) آب، باد، خاک و آتش را گرامی و پاکیزه نگه میدارند و به آن بیحرمتی نمیکنند. روانشاد حافظ هم میگوید:
از آن به دیر مغانم عزیز میدارند که آتشی که نمیرد همیشه در دل ماست
این آتش به ما یادآوری میکند که همانند آن، نورافشانی کنیم و پاککننده باشیم. قبله نیایش و عبادت زرتشتیان در نمازهای پنجگانه روزانه آنها، نور و روشنایی است و آنها از طلوع خورشید تا طلوع خورشید بعدی، پنج بار به شکلهای ایستاده و نشسته و با دستهای برافراشته نماز میخوانند.
بعد از انقلاب، احترام به زرتشتیها بسیار بیشتر شده و زیاد پیش میآید که با مهمانان قمی مراوده داشته باشیم یا به نزد عالمان دین اسلام در قم برویم. ما اعتقاداتمان را بدون هیچ مشکلی برای هم بیان میکنیم.
نویسنده: الهام باطنی روزنامه نگار
بسیارعالی درحقیقت مفید خسته نباشید
بسیارعالی درحقیقت جذاب خسته نباشید