داستان از آنجا آغاز شد که رئیس‌جمهور در جلسه هیئت دولت روز 23 مهرماه گفت: «امام مجتبی(ع) به ما می‌آموزد که مرد جنگ باشیم به‌روز جنگ و مرد صلح باشیم به‌روز صلح. اگر در روز صلح، جنگیدیم و در روز جنگ، صلح کردیم، هر دو خطا و اشتباه است. به‌موقع باید بایستیم و بجنگیم و به‌موقع باید صلح کنیم.» صحبت‌هایی که ذوالنور در واکنش به آن در توئیتی خطاب به رئیس‌جمهوری گفت: «جناب روحانی، اگر برای توجیه مذاکره با دشمن، علت صلح امام حسن با معاویه را خواست اکثر مردم از امام ذکر می‌کنید! امروز اکثریت قاطع ملت ایران به کمتر از عزل و مجازات شما راضی نمی‌شوند؛ با منطق شما، رهبر انقلاب باید دستور دهند هزار بار شما را اعدام کنند تا دل مردم عزیز راضی شود. توییتی که بازتاب‌های فراوانی در داخل و خارج از کشور در پی داشت و مقام معظم رهبری نیز در اولین سخنرانی خود پس از این اتفاق بار دیگر مجلس و اعضای آن را به دوری از هتک حرمت مسئولان کشوری فراخواندند. رهبر انقلاب روز شنبه (3 آبان ماه) در واکنش به برخی رفتارها نسبت به حسن روحانی، رئیس‌جمهور این کشور گفتند: «برخورد یکی‌دو هفته قبل بعضی‌ها با دولت و رئیس‌جمهور کار غلطی بود. انتقاد غیر از هتک حرمت است. هتک حرمت جایز نیست. ضمن اینکه امروز کشور بیش از هر زمان دیگری به همکاری و اتحاد و انسجام نیاز دارد.» ایشان که چهارماه پیش از این نیز در دیدار ویدئویی با نمایندگان مجلس یازدهم، آن‌ها را به رعایت قانون و شرع در تعامل با دولت راهنمایی کرده بودند، این بار اما در پی اظهارات ساختارشکنانه علیه دولت و شخص رئیس‌جمهور بار دیگر منطق روابط قوا در نظام جمهوری اسلامی را برای برخی مدعیان انقلابی‌گری بسیار صریح‌تر بیان کردند. مقام معظم رهبری خاطرنشان کردند: «هتک حرمت در میان مردم حرام است و نسبت به مسئولان بیشتر، به‌خصوص در میان مسئولان رده‌بالای کشور. اگرچه در میان این برادران، افراد خوبی هم هستند، اما این کار غلط بود و این موضوع را به‌طور صریح اعلام می‌کنم. ممکن است انتقاد درستی داشته باشید، انتقاد کنید اشکالی ندارد، اما انتقاد با اهانت و هتک حرمت متفاوت است. اینگونه رفتارها و هتک حرمت، روش آمریکایی‌هاست که در مناظره‌ها و کارهای مطبوعاتی، خود را در دنیا رسوا کرده‌اند، تا جایی که یک شخصیت برجسته سیاسی آن‌ها می‌گوید، دنیا با هراس و تحقیر به ما نگاه می‌کند.»
واکنش‌ها به سخنان رهبر معظم انقلاب چه بود؟
رئیس کمیسیون امنیت ملی مجلس نیز در واکنش به انتقاد صریح رهبر انقلاب از هتک حرمت مسئولان کشوری در توییتی نوشت: «تبعیت از فرامین الهی رهبر عزیز و ولی امرم را از اوجب واجبات می دانم و تمام آبرو، هستی، و وجود خود را در اطاعت اوامرش تقدیم می‌دارم و در چارچوب تکالیف قانونی خود و تدابیر معظم‌له لحظه‌ای از احقاق حقوق مردم شریف غفلت نخواهم کرد.» علی‌اصغر عنابستانی، ازجمله نمایندگانی که رئیس‌جمهور را مورد اهانت قرار داده بود نیز در گفت‌وگو با برنا و پاسخ به این سؤال که نظر شما در خصوص اظهارات رهبری چیست، گفت: «قطعا توهین به رئیس‌جمهور بد است، اما روحانی نازک نارنجی شده است! رهبری که مصداق برای این توهین‌ها تعیین نکرده‌اند.» نماینده مردم سبزوار بیان کرد: «حرف در مصداق است که چه کلامی هتک حرمت محسوب می‌شود یا نمی‌شود. توییت خود به روحانی را توهین نمی‌دانم. ان‌شاءالله همه با هم تمرین کنیم تا احترام یکدیگر را نگه داریم.» به گزارش ایرنا، یکی دیگر از نمایندگان تندرو که در روزهای گذشته با ادبیات توهین آمیز علیه رئیس‌جمهور، توییت هایی نوشته بود و پس از سخنان رهبر انقلاب در توییت دیگری نوشت: «رهبر عزیز، سمعا و طاعتا. امیدواریم حسن روحانی هم حرمت جایگاهی که دارد و حمایتی که رهبری از این جایگاه کرده و مجلس و مردم را حفظ کند.» یکی از کانال‌های منسوب به مخالفان دولت نیز ضمن عذرخواهی از رئیس‌جمهور و انتقاد از کسانی که حتی جایگزین رئیس‌جمهور را هم بعد از استیضاح مشخص کرده بودند از آن‌ها خواست دیگر هیچ‌گاه حرف از رمزگشایی از سخنان آقا نزنند که خود رهبر انقلاب بارها اعلام کرده‌اند اوامرشان را علنی می‌گویند. از سویی محمد تقی نقدعلی، نماینده مردم خمینی شهر که یکی از امضاکنندگان طرح استیضاح رئیس‌جمهور بود و پیش از صحبت‌های اخیر رهبر معظم انقلاب به ایمنا گفته بود که از موافقان طرح استیضاح رئیس‌جمهور است و باید هرچه زودتر از جایگاه خود کنار رود تا ضرر کمتری به کشور وارد شود، طی گفت‌وگویی با «اصفهان زیبا» از صحبت در این باره و اظهار نظر جدید خودداری و مهم‌ترین مسئله را بحران اقتصادی و پرداختن به آن عنوان کرد.
حسینعلی حاجی‌دلیگانی نماینده مردم شاهین‌شهر و از کسانی که اسم او در لیست امضاکنندگان و البته شرکت‌کنندگان در همایش استیضاح روحانی در قم آورده شده بود، در صحبت با «اصفهان‌زیبا» از عدم شرکت و همچنین امضانکردن طرح استیضاح روحانی سخن گفت و از ادامه صحبت در این باره خودداری کرد. در عین حال رئیس دفتر رئیس‌جمهور نیز با قدردانی از حمایت اخیر مقام معظم رهبری از دولت، فرمایش ایشان را فصل‌الخطاب دولت و همه‌گروه‌های سیاسی دانست. محمود واعظی در گفت وگو با ایسنا، با اشاره به بیانات رهبر انقلاب اسلامی در زمینه ضرورت حفظ حرمت و جایگاه رئیس‌جمهور و دولت گفت: «بیانات معظم‌له مثل همیشه بسیار روشنگر، صریح و راهگشا بود. با توجه به اینکه متاسفانه فضای توهین و هتک حرمت دولت و شخص رئیس‌جمهور در سکوت و انفعال مراجع مسئول در حال باب‌شدن بود، بیانات ایشان بسیار به‌موقع بود و از رویه‌شدن این رفتار ناصواب جلوگیری کرد.» او افزود: «اگرچه خطاب مستقیم رهبر انقلاب اسلامی در بیانات روز گذشته به هتاکان و توهین‌کنندگان به رئیس‌جمهور بود، اما در حقیقت تذکر ایشان، فصل‌الخطابی برای همه گروه‌های سیاسی و مسئولان است تا در روزهایی که کشور بیش از همیشه به وحدت و انسجام محتاج است، ذهن مردم را با حاشیه‌سازی‌های بی‌مورد نیازاریم و در مسیر اداره کشور که این روزها به دلیل ابتلا به بحران کرونا و تحریم‌های بی‌سابقه، دشوارتر از همیشه است، اخلال ایجاد نکنیم.» رئیس دفتر رئیس‌جمهور اداره کشور در شرایط بسیار دشوار فعلی را نیازمند مشارکت و یاری همه ارکان و نیروها دانست و ابراز امیدواری کرد که همه ما اعم از مسئولان، صاحبان تریبون، گروه‌ها و کنشگران عرصه سیاست و فعالان رسانه‌ای با سرلوحه قراردادن بیانات اخیر مقام معظم رهبری در گفتار و کردار؛ در راستای وحدت و انسجام ملی حرکت و به دستگاه اجرایی در اداره کشور کمک کنند. این در حالی است که مجید انصاری، عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام با انتقاد از مواضع توهین‌آمیز برخی از نمایندگان مجلس یازدهم به دولت، تکرار هشدارها به مجلس از سوی مقام معظم رهبری را نشان‌دهنده حساسیت و اهمیت موضوع دانست و گفت: «اگر این آقایان توجهی به منافع ملی داشتند، در شرایطی که کشور درگیر یک جنگ تمام‌عیار اقتصادی با دشمنان خارجی و جنگ بهداشتی با بیماری کروناست، این رویکرد را اتخاذ نمی‌کردند. کسانی که ادعای ولایتمداری و انقلابی‌گری دارند باید بیش از دیگران به ارزش‌های اخلاقی و اسلامی پایبند باشند، ولی عده‌ای انقلابی‌گری را با فحاشی و هتک حرمت اشتباه گرفته‌اند.»
این عضو مجمع روحانیون مبارز همچنین با یادآوری بیانات مقام معظم رهبری در این خصوص اظهار داشت: «هتک‌حرمت اشخاص حتی افراد عادی امری غیرشرعی، غیراخلاقی و غیرقانونی است. وقتی که هتک حرمت نسبت به مسئولان عالی‌رتبه کشور باشد، قانون این موضوع را با صراحت جرم تلقی کرده و چون جرم آشکار است احتیاج به شاکی خصوصی ندارد و مدعی‌العموم باید برای برخورد با آن ورود کند. موضوع هتک حرمت رئیس‌جمهور بحث حفظ اخلاق عمومی است، چرا که رئیس‌جمهوری منتخب مردم است. در واقع منصب ریاست‌جمهوری یک منصب ملی محسوب می‌شود و بحث شخص مطرح نیست.» از طرفی مصطفی کواکبیان، نماینده ادوار مجلس نیز با اشاره به اینکه این بی‌نزاکتی و بی‌حرمتی در تاریخ مجلس بی‌سابقه است، به ایرنا گفت: «حرف‌های بی‌ربط زیادی می‌زنند و کسی جلودار آنان نیست و واقعا در طول تاریخ مجالس اینطور بی‌حرمتی نسبت به مقام‌ها ندیدم. می‌توان از دولت به شکل محترمانه انتقاد کرد و اشکالاتش را گفت.»
کواکبیان خاطرنشان کرد: «مجلس برای سؤال و استیضاح از رئیس‌جمهوری امضا جمع می‌کند و یک آقایی هم بدون رعایت مباحث قانونی و نزاکت از اعدام رئیس‌جمهوری سخن می‌گوید. خود آن‌ها هم می‌دانند این قبیل کارها بیهوده است، چون رهبر انقلاب تأکید کردند این دولت باید تا پایان عمر قانونی خود بر سر کار بماند. در این چارچوب استیضاح و اعدام رئیس‌جمهوری چه مفهومی دارد؟ الان هم توجیه می‌کنند. یکی از اعضای هیئت‌رئیسه مجلس می‌گوید دوماه طول می‌کشد تا سؤال و استیضاح به جریان بیفتد و بعد هم به تعطیلات فروردین می‌خوریم و… این سخنان توجیه است و از اول اشتباه هم بود.»
مهدی چمران، عضو شورای مرکزی ائتلاف نیروهای انقلاب اسلامی و رئیس سه دوره شورای اسلامی شهر تهران نیز در گفت‌وگو با «اصفهان زیبا» با بیان اینکه سخنان مقام معظم رهبری تمام شنیده‌ها در خصوص توهین و اهانت به رئیس‌جمهور را به اتمام رساند، گفت: «اصل مجلس نظر مساعدی نسبت به استیضاح رئیس‌جمهور ندارد. از طرفی فرصت و زمانی هم برای استیضاح رئیس دولت نیست. ان‌شاءالله این موضوع دیگر مطرح نمی‌شود.»
او ادامه داد: «البته دولت نیز با عملکرد صحیح در ماه‌های باقی‌مانده باید مانع از ورود ایرادات به سمت خود شود. اگر رئیس‌جمهور تا جایی که می‌تواند بحران‌ها را کاهش دهد، مجلس نیز با اقدامی عاقلانه به حمایت از دولت نیز برمی‌خیزد. کشور آن‌چنان غرق در مشکلات و بیکاری است که ابتدا باید فشار بر مردم را برطرف کرد. اکثر این مسائل بر گرفته از عدم مدیریت صحیح و سیاست‌های اشتباه داخلی در کشور است. به عبارتی عامل همه مشکلات امروز کشور از طریق دولت به‌وجود نیامده است. مجلس یازدهم نیز باید آهسته‌تر پیش رود. چراکه کل سیستم اجرایی کشور دچار مشکل است.»
حسن روحانی اما تا به امـروز به این موضوعات واکنش نشان نداده است، اما مشاور و برخی از معاونین او صحبت‌هایی در این رابطه کرده‌اند. حسام‌الدین آشنا، مشاور رئیس‌جمهور نیز در واکنش به توئیت رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی و استیضاح رئیس‌جمهوری نوشت: «استیضاح حق اکثریت قاطع مجلس است، اما ایجاد تزلزل در حاکمیت، تضعیف دولت در زمان جنگ اقتصادی، نخ‌دادن به هر دو نامزد انتخاباتی آمریکا برای کوتاه‌نیامدن در برابر دولت فعلی ایران و تعویق هر گونه رفع یا کاهش تحریم‌ها تا استقرار دولت بعدی در ایران از وظایف نماینده‌ای با ۲۰۴ هزار رأی نیست.»
در همین زمینه و در پاسخ به ادعای ذوالنور، جمشید انصاری معاون رئیس‌جمهور و رئیس سازمان اداری و استخدامی کشور در توئیتی یادآور شد: «اینکه آقای ذوالنور تصور کرده‌اند با استیضاح آقای رئیس‌جمهور اوضاع نابسامان فعلی سامان پیدا می‌کند، نشان‌دهنده این واقعیت است که ایشان و همفکرانشان نه تحلیل واقع‌بینانه و مبتنی بر آسیب‌شناسی درست از اوضاع و شرایط کشور دارند و نه فهم روشن و دقیقی از سامان دادن مشکلات موجود.»
آیا استیضاح رئیس‌جمهور منتفی است؟
زهره الهیان، نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، در گفت‌وگو با فارس با بیان اینکه استیضاح روحانی در شرایط فعلی ممکن است بهانه به دست برخی مسئولان بدهد که بگویند مجلس اجازه فعالیت را به قوه مجریه نداده است، گفت: «استفاده نابجا از اهرم‌های نظارتی مجلس می‌تواند به عکس خود بدل شود. کشور در شرایط جنگ اقتصادی و هجمه‌های بی‌رحمانه تحریمی علیه ملت ایران قرار داشته و دچار ناکارآمدی از درون هم شده‌ایم. در چنین شرایطی مجلس که متشکل از عناصر انقلابی بوده و قاعدتا کارکرد ویژه آن نظارت جدی بر عملکرد دولت است تلاش دارد قطار دولت را به ریل بازگرداند، زیرا دستگاه اجرایی از ریل خدمت‌گذاری خالصانه و مدیریت جهادی خارج شده است.»
این عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تصریح کرد: «بایستی مجلس با فراخوان برخی مسئولین و طرح سؤالات و مشکلات، راهکارهای مشترک را با دولت برای حل مشکلات و معضلات مردم پیدا کنیم و اگر این راه پاسخ نداد از اهرم‌های نظارتی مانند سؤال، استیضاح استفاده کرده و با بهره‌گیری از ظرفیت موجود در آئین‌نامه داخلی مجلس موضوع دنبال شود تا ان‌شاءالله کارگر بیفتد.» الهیان خاطرنشان کرد: «معتقدیم که دولت حاضر می‌بایست پاسخ سال‌هایی که فرصت خدمت به مرم را داشته به افکار عمومی بدهد و پاسخ‌گوی مردم تا آخرین لحظه مسئولیتش به مردم باشد و به نوعی نباید فرصت پاسخ‌گویی را برای دولت فراهم کنیم.»
جواب خطا را با خطا پاسخ نمی‌دهند
حسین میرزایی، نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با «اصفهان زیبا» منتفی‌شدن استیضاح رئیس‌جمهور از سوی مجلس را رد کرد. به گفته این نماینده مجلس موضوع استیضاح رئیس‌جمهور همچنان پابرجاست. او گفت: «زمانی که یکی از اعضای هیئت‌رئیسه مجلس خبر منتفی شدن استیضاح آقای روحانی را اعلام کرد، 60 امضا برای این منظور جمع‌آوری شده بود. آخرین خبر این بود که این تعداد تا روز چهارشنبه هفته گذشته به 76 امضا هم رسید و پس از آن هیچ خبری دال بر اینکه موضوع استیضاح رئیس‌جمهور از دستور کار مجلس خارج شده، وجود ندارد.»
در ادامه، او با اشاره به اینکه سخنان رئیس‌جمهور درخصوص صلح امام حسن (ع) با تحریف و حذف گوشه‌هایی از تاریخ اسلام عنوان شده است، گفت: «اینگونه صحبت از امام حسن مجتبی (ع) افترابستن به امام معصوم است. امام حسن (ع) با توجه به شرایط آن زمان مجبور به صلح با معاویه شدند. در حالی‌که نظر ایشان صلح با معاویه نبود. بنابراین قول آقای روحانی تحریف در تاریخ و صد درصد خطاست. اما جواب خطا را با خطا نباید پاسخ داد. خطای فرد را باید توضیح داد و تبیین کرد، اما توهین نکرد.» میرزایی با یادآوری موضوع استیضاح رئیس‌جمهور افزود: «دولت آقای روحانی از سال 92 یک استراتژی برای مسائل و مشکلات اقتصادی کشور داشت و آن هم مذاکره با آمریکا در راستای بر طرف‌کردن تحریم‌ها و واردکردن دلارهای حاصل از فروش نفت برای اداره اقتصاد کشور بود که برجام نیز با همین هدف شکل گرفت. البته این استراتژی از سوی آمریکا با شکست روبه‌رو شد.» او ادامه داد: «امروز ما از دولت به اصطلاح تدبیر و امید به جای راهبرد، انگیزه، تلاش و برنامه‌ای برای اداره کشور و حل مشکلات معیشتی مردم تنها بی‌تدبیری و ناامیدی می‌بینیم. مسئله اصلی ما نمایندگان مجلس استیضاح آقای روحانی و یا عدم استیضاح او نیست. بلکه مسئله ما حل مشکلات معیشت مردم است. اگر دولت روحانی این مشکلات را حل کند ما نیز با او مدارا خواهیم کرد. اما اگر همچون گذشته هیچ اقدامی برای حل مشکلات مردم انجام ندهد، این دولت باید برود و کسی که آمادگی حل مشکلات را دارد، بر سر کار آید. جنس تعامل مجلس با دولت سیاسی نیست، بلکه اقتصادی است.»
میرزایی همچنین در توضیح همایشی که در اعتراض به عملکرد روحانی از سوی نمایندگان مجلس شورای اسلامی در قم برگزار شد، گفت: «این همایش اولین همایشی نبود که با هدف بیان اعتراضات به عملکرد دولت برگزار شد. اولین همایش در مشهد برگزار شد که این بار نیز در قم شاهد آن بودیم و امیدواریم در استان‌های دیگر نیز این اتفاق بیافتد. این همایش یک مطالبه مردمی از سمت نمایندگان مجلس با هدف استیضاح رئیس‌جمهور محترم بود. در واقع ما با عنوان نماینده مجلس طراح این ماجرا نبودیم، بلکه این موضوع از دل مردم جوشید. مردم اوضاع را نابسامان دیده و راه حل مسئله را در رأی به عدم کفایت سیاسی رئیس‌جمهور می‌دانند. ما نیز با قبول این مسئله در این همایش شرکت کردیم.» این نماینده مجلس در پاسخ به سؤال دیگر و اینکه به فرض استیضاح رئیس‌جمهور چه شرایط و فضایی در انتظار کشور وجود دارد، ادامه داد: «بنده امیدوارم آقای روحانی با عاقبت‌اندیشی، درایت و هوش سیاسی در ماه‌های باقی مانده، اقدامات مثبتی را به نفع مردم انجام دهند. او باید مشکلات معیشتی را حل کند و کار را به جایی نکشاند که مجلس را وادار به دادن رأی در عدم کفایت خود کند. ما قسم نخوردیم که رئیس‌جمهور را بر کنار کنیم. بلکه امیداریم که با مطرح‌کردن موضوع استیضاح، آقای روحانی به خود آیند و دولت را برای حل مشکلات کشور سر خط کنند. درغیر این‌صورت هر یک روزی که آقای روحانی زودتر از این جایگاه برکنار شوند، به نفع مردم و کشور خواهد بود و 50 روز پس از عزل او، دولتی تازه نفس با رویکردی برای حل به جران معیشتی مردم بر سر کار خواهد آمد.» از سوی دیگر، محمدباقر قالیباف در ابتدای جلسه علنی روز گذشته مجلس شورای اسلامی در نطق پیش از دستور خود با اشاره به سخنان اخیر مقام معظم رهبری گفت: «اطمینان دارم که همه نمایندگان مجلس شورای اسلامی از این پس حرف‌هایی که مردم به آن‌ها می‌زنند و گلایه‌های مردم از مسئولان اجرایی را در سینه خود محفوظ می‌دارند و آن را به تلاش برای به حرکت درآوردن چرخ‌های اقدام در همه بخش‌های اجرایی کشـــــور با اولویت مسائل اقتصادی، استفاده از ظرفیت‌های قانونی و نظارتی مجلس شورای اسلامی تبدیل می‌کنند و دولت را از طریق نقد صریح و دلسوزانه، نظارت و کنترل بر بودجه و اجرای قوانینی که معطل مانده است یا خلاف قانون عمل می‌شود به مجلس و مردم پاسخ‌گو می‌کنند.» همانطور که پیش‌بینی‌ها قبل از آغاز به کار مجلس یازدهم نشان می‌داد، نمایندگان این دوره مجلس بنای سازگاری با دولت تدبیر و امید ندارند. دولت حسن روحانی با روزهای سخت و پر تلاطمی تا پایان ریاست‌جمهوری‌اش دست به گریبان است، تحریم‌های بی‌سابقه و فشار اقتصــــــادی که بر مردم وارد شده است از یک سو و شیب صعودی همه‌گیری کووید 19 از سوی دیگر کار را برای دولت بسیار سخت کرده است.
