عصر یکشنبه همین هفته حزب حاکم سوسیال‌دموکرات سوئد اعلام کرد که این کشور به‌طور رسمی تصمیم گرفته است برای عضویت در ناتو درخواست بدهد. چند ساعت پیش از آن نیز رئیس‌جمهور و دولت فنلاند اعلام کردند که این کشور قصد دارد برای عضویت در ناتو درخواست دهد تا راه را برای گسترش ائتلاف نظامی ۳۰ کشور غربی در بحبوحه عملیات نظامی ویژه روسیه در اوکراین و در میانه هشدارهای مسکو، هموار کند؛ طرح‌ها و تصمیم‌هایی که هشدارها و واکنش‌های روسیه را در پی داشته است. پس از اعلام این تصمیم‌ها، رئیس کمیسیون امنیتی و دفاعی شورای فدراسیون روسیه از تقویت خطوط مرزی با فنلاند خبر داد. یک رسانه انگلیسی نیز روز دوشنبه (26 اردیبهشت) مدعی شد که یگان‌های موشکی روسیه با قابلیت حمل کلاهک اتمی به سمت مرز این کشور با فنلاند حرکت کرده‌اند. به نوشته روزنامه «میرر» ویدئویی که روز دوشنبه منتشر شد، استقرار یگان موشک‌های متحرک «اسکندر» را نشان می‌دهد که ظاهرا از یک بزرگراه به سمت مرز فنلاند در حال تردد هستند. پیش‌ازاین مسکو به فنلاند هشدار داده بود که در صورت پیوستن به ناتو با عواقب آن مواجه خواهد شد. درعین‌حال وزارت امور خارجه روسیه نیز با هشدار درباره اقدامات غرب برای منزوی‌کردن مسکو از عرصه بین‌المللی، گفت که در صورت پیوستن سوئد به ناتو، مجبور به برداشتن گام‌هایی با ماهیت نظامی‌فنی خواهند شد. این وزارتخانه بامداد روز سه‌شنبه هفته جاری طی بیانیه‌ای رسمی اعلام کرد که ورود سوئد به ناتو، صدمات فراوانی به امنیت اروپای شمالی و در کل، قاره اروپا وارد می‌کند و فدراسیون روسیه مجبور خواهد شد اقدامات تلافی‌جویانه اعم از نظامی‌فنی و غیره را انجام دهد تا تهدیدها علیه امنیت ملی خود را متوقف کند.
خطر چالش‌ها میان اروپا و آمریکا با روسیه
جدای از کــل‌انــداختــن‌هــای کلامی میان روسیه، اوکراین و متحدانشان، تلاش‌های کشــورهــای غربی به سردمداری آمریکا برای دور کردن مسکو از فعالیت‌های بین‌المللی در قالب مالی، اقتصادی و لجستیکی نیز باعث تشدید بحران اقتصادی و غذایی در جهان شده است. از سوی دیگر، نه اوکراین در پذیرفتن شروط روسیه برای توافق با این کشور کوتاه آمده، نه روسیه حاضر به قبول شروط واشنگتن برای انجام مذاکرات بین روسیه و اوکراین است. واشنگتن سه شرط برای ازسرگیری مذاکرات بین مسکو و کی‌یف مطرح کرد که عبارت‌اند از: توقف درگیری‌ها، عقب‌نشینی نیروهای روسیه به پشت خط ۲۴ فوریه و خودداری روسیه از اقدام‌های مشابه؛ شرایطی که نگرانی غرب از احتمال توقف واردات گاز روسیه به اروپا را بالا برده است و بازار تجارت جهانی درباره پیامدهای فاجعه‌بار تحریم گاز روسیه هشدار می‌دهد که وقوع چنین اتفاقی صنایع اروپا را فلج خواهد کرد. تحلیلگران می‌گویند در صورت عدم حل‌وفصل چالش‌های میان اروپا و آمریکا با روسیه این شرایط می‌تواند امنیت جهان را پیچیده کند و به خطر بیندازد. اصفهان‌زیبا نیز در بررسی سرنوشت روسیه و اوکراین در خلال جنگ، با احمد کاظم‌زاده، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه اصفهان، گفت‌وگو کرد. این کارشناس حوزه بین‌الملل در خصوص پیش‌بینی سرنوشت جنگ میان روسیه و اوکراین گفت: «در حال حاضر و با توجه به شرایط پیش روی روسیه و اوکراین، هر دو کشور با سرنوشت مبهم و نامعلومی روبه‌رو شده‌اند. اوکراین در حال تبدیل‌شدن به یک ویرانه است. سرزمینی که به انبار غله جهان شهرت داشت، هم‌اکنون به زمین سوخته‌ای مبدل شده است؛ روسیه نیز وارد تونلی تاریک از تحریم‌های فلج‌کننده شده است و هیچ کورسویی برای برون‌رفت از آن دیده نمی‌شود؛ تحریم‌هایی که همانند تارعنکبوت، اقتصاد نفتی روسیه را دربرگرفته و روسیه را وادار به فروش نفت ارزان به چین کرده است.»
غرب و روسیه با آمادگی کامل به استقبال جنگ در اوکراین رفتند
کاظم‌زاده در پاسخ به این پرسش که این ابهام و عدم پیش‌بینی در خصوص سرنوشت جنگ روسیه در اوکراین نشانه چیست؟ افزود: «پیش از وقوع جنگ، هردو طرف روس و غرب سال‌ها فرصت داشتند که به تقویت نیرو بپردازند و خود را برای چنین روزی آماده کنند. در حال حاضر نیز باوجوداینکه روسیه تحت تحریم‌های شدید قرارگرفته و میلیاردها دلار از درآمدهای آن مصادره شده است، طی چند سال گذشته اما با فروش نفت و ذخیره‌سازی طلا خود را برای یک جنگ نسبتا طولانی آماده کرده است. از سوی دیگر، طرف مقابل (غربی‌ها) نیز با کناررفتن دولت ترامپ که عامل شکاف میان آمریکا و اروپا در ناتو بود و با روی کار آمدن بایدن، اتحاد غرب در مقایسه با گذشته تا اندازه زیادی تقویت شد و این امکان را فراهم کرد که غرب با تمام قوا در جنگ اوکراین وارد شود و جنگ نیابتی گسترده‌ای را علیه روسیه آغاز کند که این شرایط از پایان جنگ سرد بی‌سابقه بوده است. در حال حاضر هر دو طرف غربی و روسی جنگ اوکراین را به‌مثابه مرگ و زندگی برای خود تلقی می‌کنند و با تمام قوا در آن حضور پیدا کرده‌اند. جنگ اوکراین بازی باخت‌باخت را رقم زده است.»
تهدید به جنگ هسته‌ای اهرم فشار از سوی روسیه است
این استاد بین‌الملل در رابطه بااینکه این شرایط در اوکراین از مقدمه‌چینی برای پایان جنگ خبر می‌دهد یا شروع یک جنگ هسته‌ای (جنگ جهانی سوم) را به دنبال دارد؟ گفت: «تاکنون هیچ تلاش جدی از سوی نهادها و سازمان‌های بین‌المللی برای توقف جنگ در اوکراین دیده نشده است و این فضا نشان می‌دهد که هیچ اراده جدی برای توقف این جنگ وجود ندارد. به عبارتی، هدف غرب و ناتو تطویل جنگ و فرسایشی‌کردن آن برای زمین‌زدن روسیه است و میانجیگری‌هایی هم که در سطح محدود صورت گرفته است، به‌جایی نخواهد رسید.» او ادامه داد: «تهدید به جنگ هسته‌ای از سوی روسیه نشان می‌دهد که جنگ اوکراین مطابق میل روسیه پیش نرفته است. از سوی دیگر، هیچ دلیلی که لزوم جنگ هسته‌ای را توجیه‌پذیر کند، وجود ندارد و طرح این تهدید نوعی اهرم فشار از سوی روسیه به‌شمار می‌آید. به لحاظ میدانی، حوزه جغرافیایی جنگ با گذشت زمان محدود شده و از غرب به شرق متمرکز می‌شود و این، یعنی روسیه به الحاق چند استان و شهر مرزی که بتواند امکان دسترسی اوکراین را به دریای سیاه محدود کند، قانع شده است و از مطالبه‌های حداکثری به حداقلی تمایل پیدا می‌کند.»
ادامه بحران اوکراین و تأثیر آن بر منطقه و جهان
کاظم‌زاده از تأثیرهای منطقه‌ای و بین‌المللی برگرفته از بحران اوکراین بر ایران و دیگر کشورها نیز گفت و دراین‌باره تصریح کرد: «با بروز جنگ اوکراین امیدها و فرصت‌های ایجادشده در راستای احیای برجام بسیار تضعیف‌شده و مذاکرات آن تحت‌الشعاع جنگ اوکراین قرارگرفته و به حاشیه رانده شده است. بر همین اساس از همان ابتدا این احتمال وجود داشت که رژیم صهیونیستی به‌عنوان مخالف سرسخت احیای برجام در به راه انداختن جنگ اوکراین نقش و دست داشته است. درباره ابعاد منطقه‌ای جنگ اوکراین نیز احتمال اینکه استمرار و تطویل جنگ اوکراین باعث تضعیف جایگاه روسیه در سوریه شود و آثار و پیامدهای جدیدی را رقم بزند نیز وجود دارد.»
این کارشناس ادامه داد: «در خصوص ابعاد بین‌المللی جنگ اوکراین می‌توان گفت که این چالش می‌تواند موازنه قوا را در جهان تغییر دهد؛ اما به‌طور مشخص و با توجه به اینکه روسیه و اوکراین به انبار غله جهان شهرت دارند و بیش از 30درصد دانه‌های روغنی و غلات جهان از این دو کشور تأمین می‌شود، جنگ اوکراین باعث کمیابی این محصولات و درنهایت، افزایش قیمت‌ها در سراسر جهان خواهد شد. از سوی دیگر این وضعیت، زنگ خطر شکل‌گیری جنبش‌های اعتراضی را به صدا درآورده است.»
