اتوبوس‌رانی؛ حساس‌ترین شرکت خدمت‌رسان
بنا به گفته مدیرعامل شرکت واحد اتوبـوس‌رانی اصفهان و حـومـه، اینمجموعه یکی از بزرگ‌ترین شرکت‌های خدمت‌رسان است و خدمات حمل‌ونقلی یقینا شاخص‌ترین خدمتی است که شهرداری می‌تواند به شهروندان ارائه دهد. می‌توان گفـت حسـاس‌تـریـن خــدمت در شهـرداری همیـن خــدمــت اســت؛ چون لحظه‌ها و ثانیه‌ها در آن دخیل هستند و تأخیر در آن می‌تواند مشکلاتی ایجاد کند. شما در هیچ‌یک از خدمات شهرداری این حساسیت را نمی‌بینید. مجموعه‌ای که شبانه‌روز برای ارائه خدمت، تلاش می‌کند. شاید اگر آبیاری پارک ساعتی به تأخیر بیفتد آزاردهنده نباشد، اما موضوع حمل‌ونقل به‌هیچ عنوان این‌گونه نیست؛ چون شهروندان در لحظه نیاز به حمل‌ونقل دارند و اگر نتوانیم در لحظه ارائه خدمت کنیم، فرصت از دست می‌رود و جبران‌شدنی نیست.
برنامه‌ریزی و مدیریت زمان ، از شاخصه‌های اصلی حمل‌ونقل
به گفته سیدعباس روحانی، برنامه‌ریزی و مــدیـــریــت زمـان در خطــوط جــزء شاخصه‌های اصلی حمل‌ونقل است. او معتقد است: برنامه‌ریزی برای خطوط و مدیریت زمان در بسیاری از کشورها اتفاق افتاده است، اما در کشور ما بنا به دلایلی به‌طور کامل وجود ندارد. ما امیدواریم در آینده با برنامه‌هایی که در دستور کار داریم به نقطه هدف برسیم. اتوبوس‌رانی فقط تا چند سال گذشته، اولویت حمل‌ونقل بود و سپس مترو به کمک حمل‌ونقل عمومیآمد. مدیرعامل شرکت واحد اتوبوس‌رانی اصفهان و حومه تصریح می‌کند: قبل از کـرونا، آمـار جـابــه‌جـایــی در متـرو نزدیک به 100 هزار نفر بوده است که همین آمار با خط یک بی آر تی این مجموعه جابه‌جا می‌شد و این نشان از بزرگی شرکت اتوبوس‌رانی می‌دهد. این مجموعه جزء شرکت‌های بزرگ شهرداری از لحاظ تعداد نیرو است.
در گذشته هزار دستگاه اتوبوس داشتیم. اکنون بیش از دو هزار پرسنل داریم، ولی قبلا که از لحاظ ناوگان کمال‌تر بودیم، سه‌هزار نفر پرسنل داشتیم.بنا به گفته روحانی، وسعت خدمات اتوبوس‌رانی زیاد است. تمام گستره شهر و حتی برخی مناطق پیرامون شهر سرویس‌دهی می‌شود.در حــال حــاضــر 100خــط معمــولـــی و سه خط بی آر تی وجود دارد که قرار است به 12خط برسد. قبل از کرونا، اتوبوس‌رانی روزانه بیش از 500 هزار نفر را جابه‌جا می‌کرد و این آمار ابتدای کرونا به 47هزار نفر رسید که اکنون با بازگشایی مدارس با استقبال بیشتر مردم برای استفاده از این وسیله حمل‌ونقل شهری روبه‌رو شده‌ایم و آمار شهروندان به 300هزار نفر رسیده است، اما هنوز تا آمار قبل از کرونا فاصله داریم.
شوک بازگشایی ناگهانی مدارس برای اتوبوس‌رانی
روحانی خبر ناگهانی بازگشایی مدارسدر 10 فروردین‌ماه را شوکی برای سازمان اتوبوس‌رانی عنوان می‌کند و می‌گوید: تا قبل از بازگشایی مدارس و برداشته شــدن محـدودیت‌هـا و اعتمـاد مـردم وضعیت کمـی عادی شـده بـود، اما بــازگشـایی مــدارس، شــوک سنگیـــن دوهفتـه‌ای به سیــستم مــا داد و بـــا افزایش ناگهانی مسافر روبه‌رو شدیم.در حال حاضر وضعیت مناسب‌تری داریم.
شرمنده مردم هستیم
مدیرعامل شرکت اتوبوس‌رانی اصفهان و حومه بر این نکته که تا امروز کاری برای مردم نکرده‌ایم و شرمنده مردم هستیـم تـأکیــد می‌کنــد و می‌گــویــد:
در حال حاضر اگر مشکلی وجود دارد نباید به گردن مدیران دوره‌های قبل یندازیم. مشکل اینجاست که در کشورما کسی حاضر نیست تقصیر را به گردن بگیرد و مرتب مشکلات را به گردن مدیران دوره‌های قبلی می‌اندازیم. روحانی می‌افزاید: دوران اتوبوس‌رانی را باید به دو دوره تقسیم کرد. در دوره اول که من هفت سال در اتوبوس‌رانی خدمت کردم، اتفاقات خوبی رقم خورد؛ البته کار در اتوبوس‌رانی چه برای ما و چه برای راننده و دیگران کار طـاقـت‌فرســایی است. مجمــــوعه اتوبوس‌رانی شبانه‌روزی است و توقف ندارد. شب تا صبح کــه مــردم خـواب هستـنـد،عملیـات مختلفی از قبیل سوخت‌گیری،سرویس اتوبوس‌ها، تعویض روغن و نظافت انـجام می‌شــود و سـرویــس‌ها بـرای انتقال رانندگان در حال حرکت هستـنـد و عده‌ای اتـوبـوس‌ها را برای سرویس‌دهیآماده می‌کنند.
حل مشکلات در حد توان
قبل از ورود روحانی به اتوبوس‌رانی بحـران‌های مـالی، فنــی و کـارگری شکل گرفته در این مجموعه، این شرکت را فلج کرده بود. شورای ششم به سراغ روحانی آمد تا از او بخواهد دوبــاره به مجمــوعه اتــوبــوس‌رانی برگردد.او که آن زمان مدیر منطقه 9شهرداری بــود بـــرای سمــت ســـرپــرستی، وارد اتوبوس‌رانی شد و اکنون می‌گوید با آنکه مشکلات فروان بود، اما توکل
بر خدا کردم و دوباره وارد این مجموعه شدم و سعی کردم تا به امروز مشکلات را در حد توان حل کنم. در این زمان تسویه‌حساب بدهی رانندگان و حل کردن مشکلات کارگری، پرداخت معوقات، به‌روز کردن حقوقرانندگان، حل‌کردن مشکلات بخش خصوصی و بررسی مشکلات قراردادها، انتقال سند انجام شد و زمان پرداخت حقوق و تعهـدات بـه حـداقـل رسیــد. اتوبوس‌های اسقاطی در معابر جمع‌آوری و مشکلات مالی پیمانکاران در بخش فنی حل شد.
دست‌انداز پرداخت معوقات کارکنان
او به پرداخت حجم سنگین حقوق و معوقات به میزان 19 میلیارد تومان در سال 1400 اشاره می‌کند و می‌گوید: در حال حاضر حقوق ماهانه پرسنل این مجموعه با افزایش حقوق به
30 میلیارد تومان رسیده و تأمین آن بسیار سخت است؛ چون درآمد ما نزدیک به پنج میلیارد تومان است و ما باید 30 میلیارد ماهانه پرداخت کنیم. وقتی وارد سازمان شدم 38 میلیارد تومان بدهی برای پرسنل داشتیم. 14 میلیارد بیمه معوق شخص ثالث اتوبوس‌ها و 154 میلیارد بدهی بیمه بود که تلاش کردیم این بدهی به‌مرور پرداخت و بخشی از مشکلات حل شود. آن زمان هیچ فرصتی برای برنامه‌ریزی و ایده جدید نداشتیم. امیدوارم از اکنون استارت برخی کارها زده شود. کار ما در اتوبوس‌رانی مانند کاشتن درخت گردو است؛ اگر امسال کاشتیم، ده‌ســـال دیــگــر برداشـــت می‌کــنــیــم. سیستمی مانند ای وی آل یا مدیریت مکانیزه ناوگان اگر امروز استارت بخورد و راه‌اندازی شود و در ناوگان تسری پیدا کند، مردم نتایج آن را یک سال دیگر حس می‌کنند و ما شاهد مدیریت مکانیزه ناوگان در شهر خواهیم بود.
نامطلوب بودن وضعیت خدمت‌رسانی به مردم
مدیرعامل شرکت اتوبوس‌رانی اصفهان و حومه می‌گوید: ناوگان اتوبوس‌رانی از 1200 دستگاه در سال 95 در شهر اصفهان، بنا به عللی به 700 دستگاه رسید. چرا ناوگان کوچک شده است؟
معابر همان است و شهر هم همان.شهر که کوچک نشده است، اما متأسفانه نــاوگــانی کــه بــاید بــه 1500 اتـوبـوس می‌رسید، امروز با 700 اتوبوس اداره می‌شود. او قبول دارد که وضعیت خدمات‌رسانی به مردم اصلا مطلوب و در شأن مردم اصفهان نیست و در تشریح دلایل وضعیت به وجود آمده امروز بیان می‌کند: سیاست خوبی برای حمل‌و نقل عمومی در دولت نهم و دهم وجود داشت و یارانه‌ای برای خرید اتوبوس به شهرداری پرداخت می‌شد. آن زمان قیمت اتوبوس 100 میلیون تومان بود که 80 درصد آن را دولت و 20 درصد را شهرداری پرداخت می‌کرد. در آن دوره تمام تلاشم برای نوسازی ناوگان مصرف شد و توانستم عمر اتوبوس‌ها را از 10 سال به چهار سال‌ونیم کاهش دهم. وقتی سن ناوگان پایین باشد، هزینه تعمیر و نگهداری پایین و زمان‌بندی و زمان رسیدن اتوبوس متعادل و انتظار مسافرکم است و درنتیجه رضایتمندی اجتماعی حاصل می‌شود.
مـرتــب‌بــودن سیستم، زمینه‌ساز اجرای برنامه‌های مناسب
روحــانــی مــــرتــب‌بــودن سیــستـــم را زمینه‌ساز اجرای برنامه‌های مناسب برای مجموعه حمل‌ونقل عمومی می‌داند و معتقد است: در دوره قبل این فرصت ایجاد شد تا راه‌اندازی خطوط بی آر تی که یک اتفاق مناسب در شهر بود، رقم بخورد. سیستم «ای اف سی» کارت بلیت هم اتفاق دیگری بود که ما برای اولین بار در اصفهان راه‌اندازی کردیم که هم بلیت باشد و هم اصفهان‌کارت تا خدمات شهرداری بر روی آن ارائه شود.حرکت به سمت سیستم ای وی آل و مجهــزشــدن 500 دستگــاه و نصــب 22 دستگاه در ایستگاه اتوبوس، ازدیگر اقدامات اتوبوس‌رانی برای مدیریت مکانیزه ناوگان بوده است که متأسفانه این پروژه از سال 96 متوقف شد.مدیرعامل شرکت اتوبوس‌رانی اصفهان و حومه، تغییر سیاست دولت آقای روحانی و لغو یارانه پرداختی و افزایش سرسام‌آور قیمت اتوبوس را مقدمه مشکلات امروز اتوبوس‌رانی می‌داند و ادامه می‌دهد: از آن زمان تاکنون امکان خرید حتی برای شهرداری تهران هم وجود نداشت. قیمت امروز اتوبوس شهری پنج‌میلیارد تومان اسـت. بـرنـامــه ایـن بــود کــه ســالانه150 ناوگان وارد و همین میزان خارج شــود، اما در ایــن هشــت ســال فقــط199 دستگاه وارد ناوگان شده و عمر آن امروز به بیش از 10 سال رسیده است. برخی از اتوبوس‌ها استاندارد آلایندگی یورو 2 بودند و قابل‌تعمیر نیستنـد و متــأسفانه اتـوبـــوسی برای جایگزین‌کردن آن‌ها وجود ندارد.لزوم سامان‌دهی حمل‌ونقل عمومی در رأس برنامه‌های شورا روحـانی از معـدود مسئــولانی است که بـــا اذعـان بـــه مشکــلات متــعــدد اتوبوس‌رانی و کیفیت پایین خدمات در شـــرکتــش، با جســــارت از مــردم عــذرخواهی می‌کند و می‌گــوید: مـــن از طرف خودم، مدیریت شهری و دولت، از مردم اصفهان عذرخواهی می‌کنم.
این موضوع‌هاباعث شده سرفاصله 10 دقیقه امروز به نیم‌ساعت برسد و 20دقیقه به 40دقیقه. متأسفانه 1200 دستگاه به 700 دستـگاه رسیــد و در حـال حـاضــر حمل‌ونقل عمومی شایسته مردم و مطابق با استانداردها نیست. من به شورای جدید گفتم اگر می‌خواهید موفق شوید، شهرداری باید ابرپروژه‌اش را روی حمل‌ونقل عمومی پیاده کند. خیـابان و پـل‌سـازی بـاید باشــد، امــا سامان‌دهی حمل‌ونقل عمومی باید در رأس قرار گیرد.او تأکید کرد: فروپاشی حمل‌ونقل عمومی در کشور اتفاق افتاده است و اصفهان هم از این قاعده مستثنا نیســت. مــن در ایــن شــرایـــط بـــایـــد1200 دستگاه را به 1500 می‌رساندم و شاخص میزان مسافربر اتوبوس را کاهش می‌دادم، اما این اتفاق نیفتاده است. برنامه این بود که شاخص‌ها را ارتقا دهیم تا مسافر خارج از ساعت پیک بتواند روی صندلی بنشیند، اما بحران‌ها مانع این رخداد شد.
نقــش تحـریـم‌ها در واردات اتوبوس
روحـانی در ادامه با اشـاره به نقـش تـــحـــریــــم‌هــــا در واردات اتـــوبـــوس و تولیدنشدن آن در کشور اشاره می‌کند و می‌گوید: درگذشته هفت کارخانه تولید اتوبوس در کشور وجود داشت و امروز تنها دو کارخانه فعال هستند؛ آن‌هم اگر تحریم‌ها بگذارد، چنان‌که کــارخــانه تــولیــد اسکــانیـــا به‌دلیـــل واردنشدن موتور اصل اسکانیا مجبور شد موتور چینی وارد کند. اتوبوس خریدیم، اما اتوبوس‌های خریداری شده کیفیت خوبی ندارد. شهرداری با کمک اندک دولت که تنها 200میلیارد تومان اوراق مشارکت است، توانست 20 دستگاه اتوبوس بخرد.
مدیرعامل شرکت واحد اتوبوس‌رانی شهرداری اصفهان اما در ادامه با نوید اینکه در دولت جدید سیاست فرق کرده و دولت حاضرشده تا 80 درصد برای خرید اتوبوس به شهرداری یارانه بدهد، خاطرنشان می‌کند: قبل از سال توانستیم قرارداد خرید 173 دستگاه را منعقد و هزینه‌اش را واریز کنیم؛ البته سهمیه اصفهان 90 دستگاه بوده
است که توانستیم آن را به این تعداد برسانیم. او اظهار امیدواری کرد که جوشش این چشمه وجود داشته باشد تا اتوبوس بیشتری وارد ناوگان شهری شود.جبران عقب‌ماندگی‌ها رویکرد مدیریت شهری دوره ششم است روحانی، رویکرد شهردار و شورای شهر را جبران این عقب‌ماندگی عنوان وتأکید می‌کند: توانستیم مدیریت شهری و شورا را برای خرید اتوبوس که نیاز اصلی مردم است، ترغیب کنیم. مدیریت شهری هم همراه شدند. امیدواریم تا پایان سال به مطلوبیت مقبولی در این حوزه برسیم. او با بیان اینکه تقریبا نیمی از ناوگان اتـوبـوس‌رانی امـروز فــرســوده است، می‌افزاید: 50 درصد ناوگان باید حتما بازسازی شود که در این خصوص برنامه‌ریزی کرده‌ایم.
به گفته مدیرعامل شرکت اتوبوس‌رانیاصفهان و حومه، بازسازی سه مرحله دارد:در مرحله اول، اتوبوس را کامل تغییر می‌دهیم و تعمیرات اساسی انجام می‌شود. در مرحله دوم داخل اتوبوس بازسازی و برخی از مشکلات فنی حل می‌شود و در مرحله سوم عیوب احتمالی اتوبوس در حال حرکت در سطح شهر رفع می‌شود. امسال بازسازی روی سطح دوم وسوم انجام می‌شود؛ به امید اینکه اتوبوس‌های نو و ورود آن‌ها به چرخه، جریان داشته باشد.او در خصوص میزان درآمد اتوبوس‌رانی از قیمت بلیت می‌گوید: 450میلیارد تومان برای تردد مسافران هزینه می‌شود که از این میزان فقط 80 میلیارد تومان برمی‌گردد. افزایش قیمت بلیت هم تأثیری بر درآمد این مجموعه ندارد.مردم حق دارند وقتی بلیت می‌دهند، اتوبوس خوب سوار شوند. وقتی اتوبوس‌ها نوسازی و تجهیزات داخلی آن بهسازی می‌شود، از میزان آلایندگی آن کاسته نمی‌شود و تبدیل به یورو 3 و یورو 4 نخواهد شد و این یعنی اتفاق خاصی نیفتاده است.
افزایش 30درصدی قیمت بلیت اتوبوس
روحانی همچنین از افزایش 30 درصدی قیمت بلیت اتوبوس در سال جدید خبر می‌دهد و اضافه می‌کند: با توجه به افــزایش هــزینــه‌ها لایـحــه‌ای بــه شورا تقدیم کردیم که در ادامه نرخ کرایه پس از چکش‌کاری در کمیسیون حمل‌ونقل با 35درصد افزایش قیمت بلیت به فرمانداری رفت، اما فرماندار با قبول مشکلات به‌خاطر فشار نیامدن به مردم برای این میزان قیمت، دستور دادند قیمت را تعدیل کنیم و شورا هم پذیرفت. هم‌اکنون این لایحه با افزایش 30 درصدی برای اصلاحیه به کمیسیون تطبیق رفته است؛ البته این رقم در مناطق محروم کمتر خواهد بود. برای رفاه شهروندان سعی کردیم با حداقل افزایش قیمت بلیت‌ها رضایت آن‌ها را با توجه به تورم موجود در جامعه به دست آوریم. بلیت تک نفره هم حداقل دو برابر و حداکثر سه‌هزار تومان می‌شود. باید تأکید کنم ما نزدیک یک‌چهارم هزینه سفر را از مردم می‌گیریم. شهروندانی که کارت نمی‌زنند، بخشی از یارانه ما به آن‌ها تعلق نمی‌گیرد و باید سه‌هزار تومان پرداخت کنند.
نزدیک شدن به عدالت با راه‌اندازی سیستم کنترل مکانیزه
مدیرعامل شرکت اتوبوس‌رانی اصفهان و حومه در ادامه تصریح می‌کند: البتهقرار است در آینده هزینه سفر بر اساس کیلومتر محاسبه شود تا عدالت بیشتررعایت شود. با راه‌اندازی کامل سیستم ای وی آل، کنترل ناوگان اتـوبـوس‌رانی مکـانیـــزه می‌شــود. به مسافران آموزش می‌دهیم وقتی‌که سوار شدند کارت بزنند و مجددا موقع پیاده‌شدن کارت بزنند تا پول اضافه به کارت آن‌ها برگردد. این روش بسیار به عدالت نزدیک می‌شود و مسافر کرایه واقعی را پرداخت می‌کند.به گفته روحانی، یکی از شاخص‌های حمـل‌ونقــل منــاسب، ارزان‌بــودن و به‌موقع‌بودن آن است. با راه‌اندازی کامل سیستم ای وی آل، بازرسی میدانی و سنتی که دیگر در دنیا مرسوم نیست، جمــع می‌شــود و سیــستم نــاوبـــری به‌صورت مکانیزه کنترل می‌شود، به‌طوری که تمام تحرکات هر اتوبوس
را به مرکز کنترل مخابره می‌کند و در این راستا بر اساس اطلاعات رسیده، می‌توانیم مشکلات را به‌سرعت برطرف کنیم. در این سیستم اعتراض‌های شهروندان در لحظه به مرکز مخابره و در لحظه بررسی می‌شود. همچنین پایش طول خط امکان‌پذیر و ما در هر لحظه مسیــر حــرکت اتـوبوس را مـی‌بینیـم.
در سیستم ای وی آل تابلوهایی در ایستگاه‌ها نصب می‌شود که می‌تواند زمان دقیق رسیدن اتوبوس را به مسافر خبر دهد. در 50 ایستگاه که محل عبور چند خط باشد، این تابلوها نصب می‌شود. برای شهروندان اپ تلفن همراه طراحی می‌شود تا این اطلاعات را روی تلفن‌های همراه خود داشته باشند. قرار است با اجرای کیو آر کد موضوع خرید بلیت و خرید شارژ روی اپ امکان‌پذیر و مشکلات شارژکردن
کارت اتوبوس حل شود و از طریق اصفهان کارت و کارت بانکی خرید وپرداخت با موبایل امکان‌پذیر شود.رسیدن به این نقطه منوط به تخصیص ناوگان است؛ البته هم‌زمان با تخصیص ناوگان باید اصلاح خطوط را هم انجام دهیم. یکی از چالش‌های ما هم اصلاح خطوط است و ما خطوط موازی را حذف کردیم. برخی خطوط بسیار طولانی است و این مسئله باعث کاهش کیفیت خدمات، نارضایتی مسافر و راننده و بی‌عدالتی در پرداخت شده که در تلاشیم این خطوط را اصلاح کنیم.روحانی خاطرنشان می‌کند: من به گونه‌ای برنامه‌ریزی می‌کنم و کارها را پیش می‌برم که در صورت تغییر مدیریت، سیستم مجبور به انجام برنامه‌ها باشد. سیستم ای وی آل قبلی چون مطالبه گری نبود ابتر ماند، اما من تمام این برنامه ها را در شورای حمل‌ونقل وارد می‌کنم و امیدواریم مشکلات حل بشود و بتوانیم این حلقه‌ها را به هم وصل کنیم و با استفاده از تجربه‌های دیگرکشورها و کـلان‌شهــرها رضایتــمنـــدی شهروندان حاصل بشود.
