انجمن ژئوپلیتیک ایران با همکاری انجمن علمی جامعهشناسی سیاسی و انجمن دانشجوئی روابط بینالملل دانشگاه علامه طباطبائی و موسسه مطالعات و تحقیقات زنان، نشستی مجازی با موضوع «زنان و طالبان» برگزار کرد. در این نشست پیرامون مسائل زنان با توجه به قدرت گرفتن طالبان در منطقه بحث و گفتگو شد. دکتر حوریه بیانی، پژوهشگر مسائل زنان، مسئول نهاد مدنی جامعه زنان مهاجر و کنشگر اجتماعی از کشور افغانستان مهمان این نشست بود.
بیانی سخنان خود را با اشاره به آینده مبهم افغانستان آغاز کرد و گفت: باقدرت گرفتن دوباره طالبان در افغانستان آینده غبارآلود این کشور بیش از گذشته خود را نمایان کرده است.
او افزود: مطالبه گری زنان در افغانستان همواره متأثر از فضای سیاسی و اجتماعی بوده یعنی به نسبت شرایط و نوع حکومتی که بر کشور حاکم بوده مطالبات زنان نیز کانالیزه شده است. قدرت گرفتن دوباره طالبان در افغانستان با توجه به پیشینه و گذشتهای که در ذهن مردم افغانستان از این گروه وجود دارد بیش از هر چیز برای زنان افغانستان هراسانگیز خواهد بود.
بیانی تأکید کرد: طالبان از زمانی که تشکیل کابینه دادند مواضع نامشخصی از دیدگاه خود درباره مسائل حقوق زنان ارائه دادهاند و این نامشخص بودن موضع طالبان در قبال حقوق زنان را در شرایط مختلف افغانستان شاهد هستیم. طالبان وعده داده بودند که به مسئله حقوق زنان بعد از تشکیل کابینه ورود خواهیم کرد اما متأسفانه به وعده خود عمل نکردند و ما شاهد بودیم که حتی یک زن در کابینه حضور ندارد و نام وزارت زنان که پیشازاین در کابینه دولتهای وقت وجود داشت را به وزارت امربهمعروف و نهی از منکر تغییر دادند.
این پژوهشگر مسائل زنان افزود: از زمان روی کار آمدن طالبان حتی فعالیتهای ورزشی بانوان با مشکلات جدی مواجه شده و ممنوعیتهای فراوانی بر سر راه زنان ورزشکار ایجاد کردهاند. طالبان ورزش زنان را غیرضروری میداند.
بیانی در ادامه به تفاوتهای قومی و مذهبی در افغانستان اشاره کرد و گفت: آنچه در ارتباط با حقوق زنان در افغانستان همواره نادیده گرفتهشده تفاوتهای قومی و مذهبی در این کشور است. مطالبات و فعالیتهای زنان در همین چارچوب تعریف میشود و گفتمان فراگیری در این زمینه وجود ندارد. در دو دهه گذشته زنان کنشگری زیادی در جامعه داشتند اما ما خواهان نظریهپردازی در حوزه زنان با توجه به فرهنگ افغانستان بودیم.
او به خروج آمریکا از افغانستان نیز اشاره و تأکید کرد: آنچه بعد از خروج آمریکا از افغانستان قابلتأمل خواهد بود این نکته است که شعارهای حقوق بشری و احترام به حقوق زنان یک دروغ بزرگ بود که از سوی ابرقدرتهای حاضر در افغانستان مدام در گوش مردم زمزمه میشد. یک یا دو هفته قبل از سقوط کابل بسیاری از کارکنان خارجی، کابل را ترک کرده بودند یعنی ازآنچه در حال وقوع بود مطلع بودند و سرنوشت مردان و زنان افغانی برای آنها ذرهای اهمیت نداشت.
او افزود: زمانی که طالبان در افغانستان مجدداً قدرت را به دست گرفت قول داد که بر سر راه تحصیل دانش آموزان و دانشجویان دختر مانعی ایجاد نکند اما امروز میبینیم که حتی تحصیل در مقاطع پائین برای دختران افغانستانی ممنوع اعلامشده است. طالبان از روزی که بر سرکار آمد فقط وعده داده و در عمل کاری انجام ندادهاند و زندگی اجتماعی زنان را با چالشهای متعددی مواجه کردهاند.
این کنشگر اجتماعی در ادامه به وضعیت زنان شاغل افغانستان اشاره کرد و گفت: امروز کارمندان زن که در ارگانهای مختلف مشغول فعالیت بودند به خانهها بازگردانده میشوند و مشخص نیست که آیا هرگز میتوانند به محل کار بازگردند یا خیر. طالبان به زنان شاغل میگوید اگر جایگزین مرد برای پست و تخصص شما پیدا نشد شاید مجدداً به محل کار بازگردید. طالبان میگوید ما باید شرایط حضور زنان در محل کار را مهیا کنیم اما آنها نمیگویند که این شرایطی که مدنظر دارند چیست و اصولاً چقدر زمان میبرد تا این شرایط آماده شود.
او مطالبه کلی جامعه زنان افغانستان از حکومت طالبان را با طرح چند سؤال بیان کرد و گفت: طالبان باید درباره چند مسئله اساسی جوابگو باشند. سؤال اول این هست که آیا قرائت رادیکالی که از زنان دارند قابلتغییر است یا خیر؟ سؤال بعدی این است که اگر قرار باشد زنان و دختران ما مشارکت سیاسی و اجتماعی داشته باشند چه حد و حدودی در این زمینه در نظر دارند؟ مسئله بعدی مشخص شدن حد و حدودی است که برای زنان درزمینهٔ تحصیلات و رسیدن به جایگاههای مختلف شغلی وجود دارد. آنها بهتازگی اعلام کردهاند که دختران تا کلاس ششم حق تحصیلدارند این در حالی است که در برخی ولایات افغانستان دختران تا کلاس دوازدهم مشغول تحصیل هستند.
او افزود: سیاست یک بوم و دو هوا در تمام جنبههای اداره افغانستان توسط طالبان به چشم میخورد و تنها مختص زنان نیست. چند روز پیش بود که یکی از مسئولان طالبان در وزارت آموزش اعلام کرد که مدرک دکتری و ... برای ما هیچ ارزشی ندارد. این درواقع زیر سؤال بردن تحصیلات دانشگاهی بهطورکلی است. وقتی این مسئول طالب عنوان میکند که این مدارک ارزشی ندارد تکلیف دانشجویان ما چیست؟ از سوی دیگر طالبان اعلام کردهاند که سرفصل دروس را تغییر خواهند داد. ادامه تحصیل بعد از روی کار آمدن طالبان به معضل دختران و پسران افغانستانی تبدیلشده است.
بیانی ساختار فکری طالبان را موردنقد قرارداد و تأکید کرد: هنوز نگاه زن ستیزانه در نگاه طالبان وجود دارد. گروه طالبان در صورتی میتوانند حقوق زنان در افغانستان را به رسمیت بشناسند که دست از مبناهای فکری خود و باورهای غلط نسبت به جنس زن بردارند. در غیر این صورت نمیتوان به آینده زنان خوشبین بود. طالبان زنان را فروتر از مردان میداند و باوجود چنین تفکری چطور میتوان انتظار داشت که به جایگاه زن احترام گذاشته شود. از نگاه طالبان اگر به زن اجازه تحصیل و هنرآموزی داده شود و استقلال مالی داشته باشد این تواناییهای زن موجب میشود که طلسم سلطه بر زنان شکسته شود. آنها میخواهند مانع از مستقل شدن زنان شوند، با همین استدلال هم از ابتدای شکلگیری تاکنون همواره به سرکوب زنان پرداختهاند. خروج از این مبناها برای گروهی همانند طالبان شدنی نیست زیرا اگر از این قواعد دستبردارند به بنیانهای فکری خود پشت پا زدهاند.
افزودن دیدگاه جدید