این در حالی است که سید جواد حسینی، رئیس سازمان آموزش‌وپرورش استثنایی، در شهریور به «ایسنا» گفته بود که مشکل کتب درسی دانشآموزان استثنایی به‌زودی حل می‌شود و این دانشآموزان در مهر، بدون کتاب بر سر کلاس‌های درس حاضر نــخواهنــد شــد: «سـفـارش ۹۹درصد کتاب‌های درسی در میان پایه‌ها به انجام رسیده است. در خصوص پایه‌های اول، هفتم و دهم سامانه سیدا مشکلاتی دارد که این مسائل در دوره پیش‌دبستانی و ابتدایی حل شده است. مشکلات دوره هشتم و دهم نیز به‌زودی برطرف خواهد شد تا برای اول مهر دانش‌آموزی بدون کتاب نداشته باشیم.»
دانش‌آموزانی که هنوز کتاب ندارند!
حالا و در شرایطی که دومین ماه از سال تحصیلی آغاز شده است، دانــش‌آمـوزان بــرخی از مــقــاطــع تحصیلی در مدارس استثنایی به‌ناچار از کاربرگ و صفحات کپی به جای کتاب استفاده می‌کنند. مدیر یکی از این مدارس به «اصفهان‌زیبا» می‌گوید: «به‌رغم اینکه یک ماه از آغاز سال تحصیلی می‌گذرد، برای دانشآموزان آمادگی یک هنوز نتوانسته‌ایم کتاب سفارش دهیم و آن‌ها بدون کتاب مانده‌اند.» مشکل کتب درسی دانشآموزان استثنایی تنها به این مقطع ختم نمی‌شود؛ بلکه این‌گونه که یکی از معلمان مدرسه استثنایی بیان می‌کند: «دانش‌آموزانی که از مدارس عادی به مدرسه استثنایی منتقل شده‌اند نیز با مشکل مواجه‌اند؛ چراکه برای بیشتر این دانشآموزان، اصلاح کتاب خورده است و کتاب‌هایشان باید مرجوع شود؛ درحالی‌که این اتفاق هنوز نیفتاده است و این دانشآموزان نیز کتاب ندارند.» اما دلیل فقدان دسترسی دانشآموزان استثنایی به کتب درسی را محمد علوی‌تبار، معاون پشتیبانی و توسعه منابع سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی وزارت آموزش‌وپرورش در گفت‌وگو با «ایسنا» این‌گونه بیان کرده است: «امکان ثبت سفارش کتاب درسی برای دانش‌آموزانی وجود دارد که ثبت‌نامشان در مدارس تکمیل شده باشد. اگر ثبت‌نام تکمیل‌نشده و اطلاعات دانش‌آموز در پایگاه اطلاعــاتــی وزارت آمــوزش‌وپرورش وجود نداشته باشد، امکان ثبت سفارش کتاب درسی فراهم نیست. تنوع این دانشآموزان با توجه به گستردگی مدارس و تنوع رشته‌های دوره دوم متوسطه زیاد است که هر گروه باید هرچه سریع‌تر با پیگیری از طریق مدرسه محل تحصیل به پیگیری و دریافت کتاب درسی اقدام کند.»
او گفته است: «دانشآموزان ورودی به هر دوره تحصیلی، به‌خصوص پایه اول و دهم، با توجه به تأخیر در پیگیری ثبت‌نام یا انتخاب‌رشته و ثبت‌نام، به‌طور طبیعی پس از احراز هویت و تأیید مدیر مدرسه در سامانه سیدا، امکان ثبت سفارش کتاب درسی را خواهند داشت، که به علت تأخیر در ثبت‌نام، سفارش و دریافت کتاب درسی آنان با تأخیر انجام می‌شود.»
محمد حسن‌نژاد، کارشناس آموزشی، نیز در گفت‌وگو با «آفتاب‌نیوز» با اشاره به گذشت بیش از چهار هفته از بازگشایی مدارس و آغاز سال تحصیلی اظهار کرده است: «این در حالی است که هنوز برخی از دانشآموزان کتاب درسی ندارند و مشخص نیست چه زمانی این مشکل حل خواهد شد.»
او علت تأخیر در تأمین کتاب دانشآموزان را این‌گونه تشریح کرده است: «تعدد سامانه‌های وزارتی باعث‌وبانی این مشکل است. تعدد سامانه‌ها در وزارت آموزش‌وپرورش و اتصال سامانه ثبت سفارش کتاب‌های درسی به این سامانه‌ها و به‌روزرسانی‌های با وقفه چندروزه آن‌ها، باعث شده است مشکلات این سامانه‌ها که ارتباطی با خانواده‌ها و والدین پیدا نمی‌کند، به‌طور مستقیم به آن‌ها مربوط شود و در دریافت کتاب درسی با مشکل مواجه شوند. این الزام به ثبت و تأیید در سامانه‌ها باعث شده است خانواده‌ها ندانند که مقصر کتاب‌نگرفتن فرزندشان در ابتدای سال تحصیلی، چه کسی است و از کجا باید پیگیر شوند؛ همچنین ناهماهنگی در بخش‌های مختلف وزارت آموزش‌وپرورش نیز یکی دیگر از علل فقدان دسترسی دانــش‌آمــوزان مــدارس اسـتثنــایــی به کتب درسی است. در فرایند ثبت سفارش و توزیع کتاب‌های درسی، بخش‌های مختلفی مانند ادارات کل آموزش‌وپرورش، مناطق و مدیریت‌های آموزش‌وپرورش و مدارس دخیل هستند؛ اما بازهم شاهدیم وقتی کتابی به دست دانش‌آموز نرسیده، هر بخش، مشکل را گردن بخش دیگری می‌اندازد که پیامد آن، سردرگمی والدین است.» این در حالی است که محسن الماسی، رئیس اداره آموزش‌وپرورش استثنایی استــان اصفــهــان، در گفت‌وگو با «اصفهان‌زیبا» از رفع مشکل سامانه سیدا خبر می‌دهد و می‌گوید: «امسال، پایه‌های اول و هفتم و دهم به‌خاطر مشکل سامانه سیدا امکان ثبت اطلاعات و سفارش‌دهی کتاب را پیدا نکردند.» الماسی، اما می‌گوید که این مشکل، حالا دوهفته‌ای می‌شود که برطرف و اطلاعات دانشآموزان در آن ثبت شده است: «سفارش کتاب انجام‌شده و پیش‌بینی می‌شود تا اوایل این هفته، کتاب‌ها به دستمان برسد و بتوانیم آن‌ها را توزیع کنیم.» رئیس اداره آموزش‌وپرورش استثنایی استان اصفهان با اشاره به فقدان دسترسی دانشآموزان کم‌بینا به کتــاب‌هــای درشت‌خــط مــی‌گوید: «این مشکل، برای دانشآموزان بین‌پایه‌ای برطرف شده است؛ اما دانشآموزان پایه اول که تعداد آن‌ها 40 نفر در استان است، هنوز به کتاب‌های درشت‌خط دسترسی ندارند. برای رفع این مسئله، با هماهنگی وزارتخانه، قرار بر این شده است که فایل اکسلی حاوی اطلاعات دانشآموزان برای آن‌ها ارسال شود تا اطلاعات را در سامانه ثبت کنند و با ارسال کتاب، این دانشآموزان هرچه زودتر کتاب‌های درسی خود را دریافت کنند.»
به گفته او، در یک ماه گذشته دانشآموزان از «پی‌دی‌اف» کتاب‌ها استفاده کرده‌اند؛ همچنین معلمان نیز کتاب دارند و پرینت مباحث درسی در اختیار آن‌ها گذاشته می‌شود. دانشآموزان نابینا نیز عمدتا از فایل‌های صوتی استفاده می‌کنند. کتاب‌های درشت‌خط به کار این دانشآموزان نمی‌آید؛ چراکه آن‌ها حتما باید از خط بریل استفاده کنند. این خط نیز دستگاه و سازوکار مربوط به خود را دارد؛ البته در رابطه با دانشآموزان نابینا مشکلی وجود ندارد و همان‌طور که اشاره کردم، این دانشآموزان کم‌بینا هستند که به کتاب‌های درشت‌خط نیاز دارند. تهیه این کتاب‌ها را می‌شد به عهده خانواده‌ها گذاشت؛ اما به‌دلیل هزینه بسیار زیاد آن، آموزش‌وپرورش خود عهده‌دار تأمین این کتاب‌ها شده است.
کم‌توان‌های ذهنی؛ بیشترین دانشآموزان مدارس استثنایی
رئــیــس اداره آمــــوزش‌وپــــرورش استثنایی استان اصفهان در ادامه با اشاره به اینکه حدود چهارهزار و900 نفر دانش‌آموز استثنایی در مدارس خاص و دوهزارو 500 نفر نیز دانش‌آموز تلفیقی در مدارس عادی استان حضور دارند، بیان می‌کند: «حدود 68درصد این دانشآموزان، افراد کم‌توان یا ناتوان ذهنی هستند. امسال و با شروع سال تحصیلی جدید، برخی از دانشآموزان امکان حضور در کلاس‌های درسی را یافتند؛ چراکه ارائه آموزش به دانشآموزان استثنایی حتما باید به‌صورت حضوری انجام شود. از سوی دیگر، حضور در کلاس‌های درس و شرکت در فعالیت‌های گروهی نیز از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. البته آموزش‌وپرورش استثنایی سناریوهای مختلفی برای آموزش حضوری و غیرحضوری دانشآموزان تدوین کرده است؛ اما عمده‌ترین مشکلی که این دانشآموزان با آن مواجه‌اند، دسترسی‌نداشتن به وسایل ارتباطی و بضاعت مالی اندک خانواده‌ها برای تهیه این وسایل است. از سوی دیگر، برخی از خانواده‌ها توانایی نظارت بر وسایل ارتباطی را ندارند و به همین دلیل نیز نمی‌توانند دانشآموزان را راهنمایی کنند. متأسفانه صداوسیما نیز هیچ زمانی را به آموزش این دانشآموزان اختصاص نداده است.»
