یکی از مسائل مهمی که در شرایط کنونی با آن مواجهه می‌شویم، توان‌بخشی بعد از بهبودی از بیماری کووید 19 یا همان کروناست. بنابراین باید با تمرین‌هایی آشنا شوید و از توصیه‌های مربوطه به‌خصوص برای بزرگسالانی که به‌خاطر ابتلا به کووید 19 شدیدا بیمار شده و احتمالا در بیمارستان بستری بوده‌اند، اطلاع یابید.
مدیریت تنگی نفس
تجربه مجدد تنگی نفس بعد از ترخیص از بیمارستان امری طبیعی است. احساس تنگی نفس می‌تواند در شما ایجاد اضطراب کند که همین امر خود تنگی نفس را بدتر می‌کند. حفظ خونسردی و یادگرفتن راه‌حل‌های مناسب، بهترین راه برای مدیریت تنگی نفس هستند.
تنگی نفس شما احتمالا با افزایش تدریجی فعالیت‌ها و نیز تمرین بهبود خواهد یافت.
در ضمن روش‌ها و تکنیک‌هایی نیز می‌توانند در مدیریت آن کمک‌کننده باشند، اما باید توجه داشته باشید که اگر احساس تنگی نفس شدید داشتید و با روش‌ها و تکنیک‌های زیر بهتر نشدید، حتما با پزشک خود تماس بگیرید.
تنفس کنترل شده: این روش به شما کمک می‌کند آرام باشید و تنفس خود را کنترل کنید. در وضعیتی راحت که تکیه‌گاه داشته باشد بنشینید، یک دست را روی سینه و دست دیگر را روی شکم قرار دهید و روی تنفس خود تمرکز کنید. به‌آرامی از طریق بینی نفس بگیرید و سپس آن را از دهان بیرون دهید.
سعی کنید خیلی سعی و تقلا نکنید و نفس‌هایتان آرام، نرم و بدون تنش باشد. (توجه داشته باشید که تنفس شکمی انجام دهید یعنی با دم یا همان نفس شکمتان جلو آید و با بازدم شکمتان به حال اول بازگردد.)
تنفس مرحله به مرحله: این کار زمانی مؤثر است که فعالیت‌هایی که نیاز به تقلای بیشتری دارند یا شما را با تنگی نفس مواجه می‌کند (مانند بالارفتن از پله‌ها) انجام دهید.
سعی کنید فعالیت خود را به بخش‌های کوچک‌تری تقسیم کنید تا بتوانید آن را بدون خسته شدن یا تنگی نفس انجام دهید. قبل از تلاش برای انجام فعالیت، نفس بگیرید و در حین انجام فعالیت، نفس خود را بیرون بدهید.
مدیریت‌ورزش پس از ترخیص از بیمارستان
ورزش بخش مهمی از روند بهبودی پس از بیماری کووید 19 است و می‌تواند به موارد زیر کمک کند: بهبود تفکر، کاهش اضطراب، بهبود خلق و خو، افزایش اعتماد به نفس، بهبود توان جسمی، کاهش تنگی نفس، افزایش قدرت عضلات، بهبود تعادل و هماهنگی و بهبود تناسب اندام.
رهگیری روند تمرینات ورزشی با استفاده از یک دفترچه یادداشت و یا اپلیکیشن ورزشی روی تلفن همراه و یا ساعت هوشمند می‌تواند کمک‌کننده باشد. باید توجه داشته باشید که اگر هر گونه از علائم زیر را احساس کردید، ورزش‌کردن را متوقف کنید و با پزشک خود تماس بگیرید. این علائم شامل حالت تهوع یا استفراغ، سرگیجه و سردرد خفیف، تنگی نفس شدید، رطوبت یا تعرق بیش از اندازه، احساس فشار در سینه و افزایش درد است.
مدیریت اختلالات در تکلم و صدا
گاهی افراد بعد از استفاده از دستگاه تنفس مصنوعی، مشکل صدا یا تکلم پیدا می‌کنند. اگر صدای شما خشن یا ضعیف شده است، توجه به نکات زیر اهمیت دارد:
زمانی صحبت کنید که احساس راحتی می‌کنید؛ اگر هنگام صحبت‌کردن خسته می‌شوید، در میان گفته‌های خود استراحت کنید. از صدای خود توقع زیادی نداشته باشید؛ سعی کنید صدای خود را بالا نبرید و فریاد نکشید. روی تنفس خود تمرکز کنید تا زمانی که احساس کنید دوباره برای صحبت‌کردن آمادگی دارید. سعی کنید با خود زمزمه کنید.
اگر صحبت کردن برایتان مشکل یا ناراحت‌کننده است از راه‌های دیگر برقراری ارتباط مثل نوشتن، پیامک‌زدن و یا استفاده از حرکات بدن استفاده کنید. در طول روز جرعه جرعه و مکرر آب بنوشید تا به عملکرد بهتر صدایتان کمک کند.
مدیریت خوردن، نوشیدن و بلع
اگر تحت درمان با دستگاه کمکی تنفس، در زمان بستری‌شدن در بیمارستان بوده‌اید، ممکــــــن است متوجه شوید که کمی در بلعیدن غذاها و نوشیدنی‌ها مشکل دارید. دلیل این مورد این است که عضلاتی که به بلع کمک می‌کنند، ممکن است ضعیف شده باشند. خوب غذا خوردن و نوشیدن آب‌میوه و مایعات برای بهبود شما اهمیت دارد. توجه به بلع برای اجتناب از پریدن غذا به راه‌های هوایی و ایجاد عفونت ریوی اهمیت زیادی دارد.
اگر مشکل در بلع را تجربه می‌کنید، این روش‌ها می‌توانند کمک‌کننده باشند: در موقع خوردن و نوشیدن راست بنشینید، تا حداقل 30 دقیقه پس از خوردن در وضعیت صاف بمانید، غذاها را با غلظت‌های مختلف امتحان کنید (رقیق یا غلیظ)، قبل از خوردن لقمه بعدی و یا نوشیدن جرعه‌ای دیگر مطمئن شوید که دهان خالی شده باشد. اگر در زمان خوردن یا نوشیدن سرفه کردید یا احساس خفگی یا تنگی نفس شدید داشتید، کمی صبر کنید تا بهبود یابید. چنانچه با گذشت زمان همچنان در خوردن و نوشیدن مشکل داشتید، با پزشک خود تماس بگیرید.
مدیریت اختلالات حافظه و تمرکز حواس
این مشکلات می‌توانند بر روابط، فعالیت‌های روزانه و بازگشت شما به کار یا تحصیل تأثیر بگذارند. لذا اگر چنین مشکلاتی را تجربه می‌کنید، می‌توان از راهکارهایی نظیر ورزش، تمرین‌های ذهنی مثل تفریحات یا فعالیت‌های جدید، پازل، بازی حروف و اعداد، تمرین‌های حافظه و کتاب خواندن، تقسیم کردن فعالیت‌ها به قسمت‌های کوچک‌تر استفاده کرد.
مدیریت فعالیت‌های زندگی روزمره
بعد از بهبود یافتن، بسیار اهمیت دارد که دوباره فعال شوید، اما اگر احساس خستگی مفرط می‌کنید، تنگی نفس یا ضعف دارید، این کار با مشکل رو به رو می‌شود.
هر کاری که ما انجام می‌دهیم ازجمله استحمام، لباس‌پوشیدن، آماده کردن غذا، کارکردن و همچنین تفریح از ما انرژی می‌گیرد.
بعد از یک بیماری شدید، همانند قبل انرژی ندارید و انجام برخی از کارها نسبت به قبل نیاز به تلاش بیشتری دارند؛ پس باید انتظارات خود را بر اساس آنچه که می‌توانید در یک روز انجام دهید، تطبیق دهید.
انرژی خود را با انجام دادن کارها در وضعیت نشسته، تا حد ممکن ذخیره کنید.
آهسته کار کنید و سعی کنید در میان وظایف سنگین، وظایف سبکی را هم انجام دهید.
اجازه دهید دیگران به شما در انجام وظایفی که مشکل دارید، کمک کنند و برای برگشتن به فعالیت‌ها به خود سخت نگیرید.
مدیریت اضطراب و مشکلات خلق‌وخو
تجربه احساساتی نظیر اضطراب یا افسردگی غیرطبیعی نیست. خاطرات بیمارستان ممکن است مجدد به ذهن شما خطور کند. در نتیجه خلق وخوی شما بیشتر تحت تأثیر امکان بازگشت به فعالیت‌های روزمره، آنگونه که قبلا بوده‌اید، قرار می‌گیرد.
این احساسات ناخوشایند و آزاردهنده به نوبه خود بر توانایی مشارکت در فعالیت‌های روزانه شما تأثیر می‌گذارد. بنابراین مدیریت استرس و احساسات بخش مهمی از روند کلی بهبود شما هستند.
چند کار ساده می‌توانید در این رابطه انجام دهید؛ خواب با کیفیت به میزان کافی داشته باشید، به میزان کافی بخورید و از غذاهای سالم استفاده کنید، به لحاظ فیزیکی فعال باشید.
همچنین حفظ ارتباطات اجتماعی، انجام فعالیت‌های آرامش‌بخش ماننـــــــد گوش‌دادن به موسیقـــــــی، مطالعه کتاب‌های مناسب، مراقبه و عبادت، شروع فعالیت‌های روزمره و تفریحات به‌صورت تدریجی می‌توانند کمک‌کننده باشند.
زمان تماس به متخصصان
چنانچه تغییراتی در نحوه تنفس در زمان استراحت دارید و با استفاده از روش‌های کنترل بهتر نشود، با فعالیت بسیار جزئی دچار تنگی نفس می‌شوید که با هیچ یک از وضعیت‌های تسهیل تنفس بهتر نمی‌شود.
قبل یا در طول ورزش علائم خطر را تجربه می‌کنید، حافظه، تفکر یا احساس خستگی شما بهبود نیابد، به طوری که نمی‌توانید فعالیت‌های روزانه خود را به درستی انجام دهید و یا همین امر مانع از بازگشتن شما به سر کار یا نقش‌های دیگر شما شده است، خلق و خوی شما بدتر شده است، به‌خصوص اگر این تغییرات برای مدت چند هفته بدون تغییر باقیمانده است، حتما با پزشک عمومی یا متخصصان بازتوانی و یا پزشک متخصص خود تماس بگیرید.
در کل، بعد از دوران بهبودی خود از کرونا، مراقب حالتان باشید و به خودتان سخت نگیرید. هرکسی بسته به وضعیت سلامتی خود، ممکن است در زمانی خاص به وضعیت عادی خود برگردد. بنابراین به خودتان فرصت دهید و کماکان استراحت کنید.
