چگونه بدن مان را پاکسازی کنیم؟

لیلا کهلانی

زهرا عبداللهی، محقق طب سنتی و تغذیه سالم درباره پاکسازی بدن به نکات بسیار ارزنده‌ای اشاره می‌کند: پاکسازی بدن و زودن سموم و مواد زائد که ناگزیر در هر یک از مراحل هضم و متابولیسم مواد غذایی ایجاد می‌شود، نقش مهمی درحفظ سلامتی بشر دارد و همچنین نگهداری مواد حیاتی و ضروری در بدن برای سلامتی اهمیت دارد. اگر فردی غذا به اندازه کافی بخورد ولی دفع مدفوع، ادرار یا تعریق کافی نداشته باشد، دیر یا زود دچار مشکل خواهد شد. اگر فردی غذای کافی بخورد ولی بیش از اندازه دفع مدفوع، ادرار یا تعریق داشته باشد، نیز به زودی دچار مشکل خواهد شد.

انواع پاکسازی
پاکسازی به دو دسته طبقه‌بندی می‌شوند. نوع اول پاکسازی طبیعی است. مانند دفع گازهای سمی ازطریق ریه، مدفوع، ادرار، عرق، عادت ماهیانه، عطسه، سکسکه، اشک، جمع شدن ترشحات در گوشه چشم هنگام بیدار شدن از خواب صبحگاهی، و... هرکدام باید به اندازه متعادل انجام شود و افزایش و کاهش هر کدام می‌تواند به بیماری منجرشود. نوع دیگر پاکسازی‌های طبیعی وقتی اتفاق می‌افتد که مواد زائد بیش از اندازه در بدن جمع شده است و بدن سعی می‌کند به طریقی این مواد زائد را دفع کند. مثلا گاهی به صورت طبیعی اسهال  یا خونریزی از بینی  یا سرفه  یا تب و آبریزش از بینی ایجاد می‌شود. در این نوع از پاکسازی‌های طبیعی معمولا علائم خفیف و مدت آن محدود است. در این موارد بدن در حال تلاش برای حفظ تعادل بدن است و ضمن اینکه فرد و پزشک گوش به زنگ هستند که مشکلی بروز نکند، باید به قوای طبیعی بــدن فرصت داد تا دفاع طبیعی خود را انجام دهد. نوع دوم، پاکسازی ایجاد شده توسط پزشک است. در این مورد پزشک متوجه می‌شود که مواد زائد و سموم در بدن ذخیره شده‌اند و قوای طبیعی بدن نتوانسته‌اند به طورکافی آنها را دفع کنند بنابراین طبیب با ایجاد اسهال، تعریق، افزایش ادرار، فصد، حجامت  یا حمام و با تدابیر روحی و روانی و تدابیر دیگر به یاری طبیعت می‌شتابد و به سیر طبیعی دفع مواد زائد و سموم کمک می‌کند. یکی از روش‌های پاکسازی موثر در طب سنتی ایران ایجاد اسهال است که نقش مهمی در پاکسازی محیط داخلی بدن داراست. دستگاه گوارش نقــش عمده‌ای در ایجاد بیماری‌ها و درمان از دیــدگاه حکما دارد.

عوامل سم‌زای بدن
متاسفانه سبک زندگی جدید موجب شده است روز به روز سموم بیشتری وارد بدن شود از جمله: استفاده از هورمون‌ها و آنتی‌بیوتیک‌هـــا برای رشد بیشــتر و سریع‌ترحیوانات که در گوشت و شیر وارد می‌شود. استفاده ازسموم کودهای کشاورزی برای برداشت محصول بیشتر که در فرآورده‌ای کشاورزی وارد می‌شود، استفاده از رنگ‌ها و طعم‌های مختلف در صنایع غذایی، استفاده از نگهدارنده‌های شیمیایی در کنسروها و کمپوت برای ماندگاری درازمدت آنان، استفاده از مایکروفر و فریزر حجم عظیمی از سموم شناخته شده و ناشناخته را وارد بدن می‌کند. نوع اغذیه، طریقه پخت و نگهداری آنها نقش مهمی در بروز بیماری‌ها از جمله سرطان داراست.

روش‌های پاکسازی بدن
در ایران در فصل بهار که فصل خانه‌تکانی طبیعت است، سنت‌های عقلانی و زیبایی وجود داشت یکی از آن سنت‌ها‌ که معمولا همزمان با خانه‌تکانی و نظافت خانه انجام می‌شد، سم‌زدائی بدن بود که با روش‌های ساده و با هزینه کم انجام می‌شد از جمله آن روش‌ها استفاده از مسهل‌های ساده و روش‌های آسان مطابق مزاج افراد بود. مانند استفاده از هلیله سیاه و ماست و با درست کردن آش از گیاهانی که در فصل بهاردر دامان طبیعت رشد پیدا کرده همراه با مقداری سنا یا الوویا فلوس، همچنین انجام حجامت برای افراد دموی. یکی از دستورات مهم در پاکسازی که مورد تایید شرع و طب است، مساله کاهش غذا و همچنین روزه است امروزه به علت دسترسی فراوان و ارتباطات گسترده غذاهای متنوع که در گذشته برای پادشاهان نیز مقدور نبود در سر سفره همگان حضور پیدا کرده است. موزکلمبیایی، نارگیل هندی، پرتقال مصری و پیتزای ایتالیایی اشتها را برمی‌انگیزد و تنور شکم دم بدم تافته می‌شود درنتیجه آن پرخوری و پرشدن معده داخل عروق و اندام‌ها است و نهایتا ریختن مواد زائد به اندام‌های مختلف و بیماری‌های مختلف. بنابراین توصیه می‌شود حتما وزن خود را در مقداری که انرژی‌های شما حداکثر است، ثابت نگه دارید و از کم‌خوری و روزه برای پاک نگه داشتن محیط داخلی خود استفاده کنید. یکی دیگر از دستورات مهم در پاکسازی ورزش است. هنگام ورزش گردش خون به محیط بدن افزایش پیدا می کند و تعریق اتفاق می‌افتد و بسیاری از مواد زائد از طریق پوست دفع می‌شــوند. همچنین با ورزش و فعالیت بدنی دفعــات تنفس افزایش پیدا می کند و بسیاری از مواد زائد دیگر از طریق تنفس دفع می‌شوند و به صورت کلی تمامی مراکز پاکسازی با ورزش تحریک شده و نتیجه آن پس از اتمام ورزش متعادل به صورت احساس سبکی و نشاط بروز می‌کند. ابن سینا در این رابطه می‌فرماید: کسی که ورزش معتدل با رعایت شرایط آن انجام می‌دهد دچار بیماری‌هایی که به علت تجمع مواد زائدهستند، نمی‌شود. بنابراین قابل ذکر است یکی از انواع ورزش مشت و مال  یا ماساژ است که می‌تواند درکاهش انواع تنش‌های ذهنی و فکری که امروز گریبانگیر جامعه شهری است، کمک شایانی کند.یکی دیگر از دستورات پاکسازی حمام است متاسفانه امروز حمام تبدیل به دوش گرفتن فوری شده است و در دوش گرفتن سریع فرصت کافی برای باز شدن کامل راه‌های دفع پوستی نمی‌شود. در حمام لازم است گردش خون محیطی افزایش پیدا کند و رنگ چهره مقداری قرمز شود و فرصت داده شود تا مواد زائدی که روی پوست تجمع پیداکرده‌اند کاملا تمیز شوند. استفاده ناگهانی از آب سرد در شرایطی که در حمام بدن گرم شده است، توصیه نمی‌شود. استفاده از آب سرد که می‌تواند باعث تقویت بدن شود که دارای شرایط خاصی است. استفاده از سنگ پا و ماســا‌ژ کف پا نیز در کاهش سردرد و افزایش آرامش تاثیر قابل توجهی دارد.