حمام تاریخی، قربانی ساخت استخر

زهره السادات کاظمی

خیابان حسین آباد در منطقه پنج اصفهان از آن دست خیابان‌های تاریخی و مهم است. اگر اطلاعات تاریخی آن را ورق بزنیم این خیابان یکی از محله های معروف در زمان صفویه بوده است. وقتی اصفهان  در عصر صفويه تبديل به يک پايتخت بزرگ و جهانی شد؛ به سرعت توسعه و گسترش يافت. صفويان كوشيدند شهر قديمی اصفهان را به سمت جنوب گسترش دهند. در دوره شاه عباس اول محلات معروفی چون محله عباس آباد، محله جلفا و محلات بزرگ ديگر ايجاد شد. در دوره شاه عباس دوم در ادامه افكار و نقشه های شاه عباس اول، به بخش جنوبی پل خواجو توجهی خاص مبذول شد. گروهی از زرتشتيان از قديم الايام در اين محل ساكن بودند و به اين جهت آن محل به «گبرآباد» معروف بود.

شاه عباس دستور داد تا در جنوب محله جلفا زمين و مكانی برای سكونت زرتشتيان داده شود و زرتشتيان به اين قسمت از جلفا نقل مكان کنند، سپس دستور احداث كاخ‌ها و باغ‌های بزرگ آن زمان را می دهد. نمونه اين كاخ‌ها عبارت بودند از: عمارت‌های هفت دست، آيينه خانه، قصد نمكدان، عبارت درياچه، كاخ و باغ بسيار بزرگ سعادت آباد. در دوره سلطان حسين صفوی سخت گيری به پيروان اديان ديگر افزون شد، بسياری از ارامنه و زرتشتيان در شهر اصفهان به دين اسلام در آمدند. از پيروان مذهب زرتشت كه حدود دويست خانوار در جنوب جلفا ساكن بودند و محله شان گبرآباد نام داشت. بخشی از ترس و گروهی با تشويق و وعده و وعيد به دين اسلام گرويدند. از آن هنگام آن محله را «حسين آباد» خواندند و نسل های بعدی آنها بيشتر از خود مسلمانان به مذهب نو پای بند شدند. در اواخر صفويه از جمله محلات پر رونق اصفهان محسوب می شد و در دوره پهلوی بنا به تقسيم‌بندی شهر اصفهان به چهار بخش، محلات: «چهارباغ بالا، سيچان، حسين آباد، مارنان، قينان، فرح آباد، سعادت آباد و هزارجريب» جزء بخش آخر محلات اصفهان كه در طرف جنوب رودخانه قرار داشته و از لحاظ آب و هوا جزء بهترين محلات شمرده می شد، محسوب شد.امروز هم وقتی وارد خیابان حسین آباد می‌شوی نمای زیبایی از درختان در هم فرورفته که بازمانده باغ‌های بزرگ محله بوده است، جلوه خاصی به خیابان داده است. محله اما شلوغی خاصی پیدا کرده است وباریکی خیابان وترافیک یکی از مشکلات امروز خیابان حسین آباد است. مردمان قدیمی وپیرمردهایی که در گوشه وکنار خیابان نشسته‌اند، از قدمت و بومی بودن محله خبر می‌دهند. خیابان مسجد اعظم یکی از پر خاطره ترین خیابان‌های محله حسین آباد است. وقتی وارد خیابان می‌شوی راه باریک تر می‌شود وبه سختی می‌توانی از بغل ماشین کناری عبور کنی. مسجد اعظم همچنان قوی ومحکم به تو رخ نشان می‌دهد و امروز وجود یک کتابخانه ومجموعه ورزشی واستخر وکتابخانه در کنار مسجد مجموعه‌ای از امکانات فرهنگی وورزشی به محله داده است. داخل کوچه مسجد اعظم یک مغازه رنگ کاری قدیمی است. سال هاست کارش همین بوده است. قادری که راننده تاکسی است وسال هاست در حمل ونقل عمومی است واز قدیمی‌های محله حسین آباد از حرف زدن کمی پرهیز می‌کند. به استخری که به جای یک حمام قدیمی که آثار باستانی بوده، اشاره می‌کند و می گوید: «این حمام تاریخی را تخریب کردند و امروز استخر ساختند، بدون پارکینگ وامروز ما برای پارک ماشین‌های خودمان هم جا نداریم. نه باشگاه، نه کتابخانه، نه استخر هیچ کدام پارکینگ ندارد و این کوچه به این باریکی ظرفیت پارکینگ ندارد. هیچی رو حساب وکتاب نیست.» مرحوم شالباف واقف مسجد اعظم زمین بزرگی را وقف مسجد واطراف می کند که امروز قسمتی از آن زمین وقفی، کتابخانه و مجموعه ورزشی است. مغازه رنگ کاری که ما در آن مشغول صحبت بودیم، روزی غسالخانه محل بوده واست و قبرستان محله امروز جایش را به هنرستان داده است.کوچه کنار مسجد، باریک است. انتهای کوچه یک کتابخانه عمومی است ودوچرخه‌های پارک شده نشان از وجود جوانان برای مطالعه را نشان می‌دهد. پسر جوانی که قصد ورود به کتابخانه را دارد دو ماهی می‌شود برای کنکور کتابخانه را انتخاب کرده است. بنا به گفته وی از همه جا برای مطالعه به کتابخانه می‌آیند وتقریبا امکانات خوبی دارد. البته محمدی یکی دیگر از پسرهایی که عضو کتابخانه شده، نظر دیگری دارد واز تبعیض می گوید.: «دخترا آب جوش دارند ما نداریم. دخترا اجازه دارند غذا گرم کنند ما نداریم. سالن‌ها فرق داره. دخترها از نماز خانه برای استراحت استفاده می‌کنند والبته بلند حرف می‌زنند ولی به ما اجازه نمی‌دهند.»یکی دیگر ازدوستانشان ادامه می دهد: «به غیر از عضویت، ماهی 10 هزار تومان از ما می‌گیرند، برای کمدی که در اختیار می گذراند. به ما می گویند کتابخانه واگذارشده و خصوصی است؛ اما من تحقیق کردم هنوز زیر نظر شهرداری است.»کتابخانه‌ای عمومی وزیر نظر شهرداری با ایجاد شرایط نامساوی اعتراض پسرها را ایجاد کرده که بهتر است مسئولان به آن رسیدگی کنند.