روابط عمومی محیطزیست استان گفت: «کاری از دست ما ساخته نیست!» اداره بهداشت محیط استان تأکید کرد: «هر مسئله بهداشتی به ما مربوط نمیشود!» کشاورزان منطقه معتقد بودند: «آب و زمین از آن خودمان است، میکاریم و برداشت میکنیم.» و روابط عمومی شهرداری منطقه2 نیز، اذعان کرد: «این زمینها خارج از محدوده و متولی آن جهاد کشاورزی است.»
تماشای زمینهای برنجکاریشده وسط شهر اصفهان در خشکسالی سالی که به قول سعدی، یاران فراموش کردند عشق، تیری بر جگر سوزناک اصفهان است. این زمینها که با پیشروی ساختوساز و گسترش شهر در میان اصفهان نو واقع شدهاند، قطعههای بزرگی هستند که به روش غرقابی آبیاری و کشت میشوند. خیابان صمدیه لباف، هماکنون جزو منطقه2 اصفهان محسوب میشود و هجوم توسعه فیزیکی شهر، موجب برهم خوردن نسبت محیطزیست طبیعی و محیطزیست انسانی در این منطقه شده است. از سویی کشاورزان در کشت و کارِ خود محق هستند و از سوی دیگر، مردمی که در همسایگی زمینهای کشاورزی هستند، دچار زحمات گوناگون!
تجاوز به حریم شهر و روستا!
کوچهبـاغهـــا، زمـیـنهــای کــشـاورزی درندشتِ بـرنـجکـاریشده، بــاغهــای مخروبه، چینههای گلی و درخـتــان سربه فلک کشیدهای که نیمی خشک و نیمی سبز ماندهاند، خیابان صمدیه لباف را دچار دوگانگی هویتی کرده و به لحاظ بصری، حالت زنندهای به منطقه بخشیدهاند. اهالی این خیابان و بهویژه همسایگان زمینهای کشاورزی از این وضعیت دوگانه ناراضی هستند؛ زیرا حضور دائمی انواع حشرات موذی و جوندگان و همچنین سوزاندن بقایای محصولات کشاورزی و به ویژه سوفالِ برنج، سلامت آنها را تهدید کرده و آرامش زندگیشان را بر هم زده است. این مسئله، سوایِ از ایجاد رطوبت و نم و فرسودگی منازل آنهاست. مسئولان بهداشت محیط استان اما حاضر به مصاحبه در این زمینه نیستند و هر کدام توپ را به زمین سازمانها، نهادها و دیگر مسئولان میاندازند. مدیر بهداشت محیط استان اصفهان در گفتوگو با خبرنگار اصفهانزیبا، ضمن آنکه اظهار میکند براساس بخشنامه، از هر گونه مصاحبه منع شدهاند، میگوید: «این مسئله در حیطه شرح وظایف و اظهارنظر ما نیست و براساس بند بیست ماده 55، بر عهده مدیریت شهری است.»
او تأکید میکند: «قرار نیست که هر مسئله بهداشت محیطی به آنهــا مربوط باشد! ضمن اینکه قسمت مهم دیگری از این مسئله، مربوط به سازمان محیطزیـست میشـود.»
روابط عمومی محیطزیست استان اما ضمن اینکه از عدم ارتباط این مسئله با محیطزیست سخن میگوید، بر اجرای قانون هوای پاک تأکید دارد و معتقد است که کاری از دست این سازمان برنمیآید. در این منطقه گلخانه، زمینهای بایر کشاورزی که منبع ریزگرد هستند، کارگاههای نجاری بزرگ و کارگاههای آبکاری صنعتی و معضلات زیستمحیطی خاص این کارگاهها نیز به چشم میخورد که به گفته اهالی «موجب آلودگی آبهای زیرزمینی و آلودگی خاک شده است.» اما بهرغم پیگیری اهالی، کسی پاسخگو نبوده و نیست.
بخورند به خوشی اما صدمهاش را به ما نزنند!
یکی از سکنه قدیمی محله درباره کشت برنج در همسایگی خانهاش میگوید: «وقتی آبسالی بود، مکینه اینجا عالم و آدم را آب میداد؛ اما مکینه خراب شد و آب خشکید. آن طرف خیابان هم که آب دارند، هرسال برنج میکارند که جز پشه چیزی برای ما ندارد!» این پیرزن محلی میگوید: «آب را بی کِش و پیمان میدهند پای برنجهایشان، صدمهاش را ما میخوریم و پولش را آنها. دستِ آخر هم برنجشان را کیلویی چهل هزار تومان میفروشند که خوردن ندارد!»
از او درباره صـاحـبان زمینهای شالیکاریشـــده میپرسم. پیرزن جواب میدهد: «از اطراف میآیند و زمینهای اینجا را اجاره میکنند. زمینها بزرگ و آب دار است، میکارند و میدارند و ور میکنند و میفروشند، بخورند به خوشی اما صدمهاش را به ما نزنند».
یکی دیگر از ساکنان محلی نیز میگوید: «هرکسی اختیار زمینش را دارد، با این حال، وقتی برنج میکارند، پشه همه را میخورد و کاری هم نمیشود کرد.»
زمینهای شالیکاریشده، پر از آب و لجن است و خوشههای سبز و شاداب شالی، سیچهل سانتیمتر قد کشیدهاند. باد میوزد و آنها را به رقص وا میدارد، رقص مرگ بر زمین خشک! زنگ خانه آپارتمانی سه طبقه در همسایگی یک زمین دیگر را میفشرم. خانمی از پشت آیفون میگوید: «خیلی گفتیم اما به حرفمان گوش نمیدهند. کشاورزها میگویند مکینه و آب و زمین از خودمان است، دلمان میخواهد بکاریم. خیلی به شهرداری و اداره آب منطقه مراجعه کردیم؛ اما کسی محل نمیگذارد. میآیند و آب را رها میکنند میرود در پِی خانهها. نم و نا و رطوبت و پشه و جانور امان ما را بریده است، به خصوص ما که بچه کوچک داریم، همیشه دستمان بند مریضی است.» عصر که بشود و هوا رو به خنکی برود، سر و کله انواع و اقسام حشرات، بهخصوص پشه کوریها پیدا میشود و همه را یکسان میگزد، جز مالکان و مستأجران زمینهای کشاورزی! یکی دیگر از همسایهها میگوید: «من یک سال تمام پیگیری میکردم؛ اما همه میگویند به ما ربطی ندارد. به جهاد کشاورزی و جنگلبانی مراجعه کردم، گفتند باید به اداره منابع طبیعی بروی. آنجا رفتم گفتند، با مانیست، برو اداره آب. اداره آب رفتم و گفتم مگر نمیگویید آب نیست، گفتند می دانیم و کاری نمیتوانیم بکنیم.» در پیگیریهای مداوم به او میگویند قانونی تصویب شده اما مجری ندارد. برو جهاد کشاورزی! او میگوید: «با جهاد کشاورزی رهنان تماس گرفتم، گفتند خودتان پیگیری کنید؛ البته شکایت هم فایدهای ندارد!»
او تأکید میکند: «پنج سال پیش، آب زیرزمینی روی سی متر بود و حالا روی صدوسی متر، خودتان می دانید و خشکسالی.»
آبمنطقهای: در نهایت جریمه میکنیم!
یک منبع آگاه در اداره آبمنطقهای که نخواست نامش فاش شود، ضمن تأیید این موضوع که مردم بارها با سامانه 3848 تماس گرفتهاند، در گفتوگو با اصفهانزیبا میگوید: «این موضوع، موضوعی بینبخشی است و سازمانهای متعدد، به خصوص بالادستیها باید ورود کنند. آبمنطقهای صرفا میتواند در حدود قانون هشدار دهد.» او معتقد است: «اگر برنجکاران آب چاه استفاده میکنند، به آبمنطقهای مربوط میشود و چنانچه چاه غیرمجاز باشد، چاه را پلمب میکنیم؛ ولی اگر مجاز باشد کشاورز میگوید من در حد نیاز خودم استفاده میکنم، هر طور دلم بخواهد!» او ادامه میدهد: «پیرو تماسهای مردمی، همکاران ما در محل حاضر شده و طبق بررسیها متوجه شدهاند که چاه این کشاورزان، چاه مجاز است؛ اما ممکن است اضافه برداشت وجود داشته باشد. در صورت اثبات اضافه برداشت، هنگامی که کشاورز برای شارژ کارت آبیاش مراجعه میکند، آبمنطقهای هشدار میدهد و بنا به اندازه اضافه برداشت، او را به خاطر خسارتزدن به آب منطقهای جریمه میکند و جریمه به حساب دولت واریز میشود.»
برنجکاران صمدیه: حالا همه صاحب مؤدی شدهاند!
برخی از مــسـتأجـرانِ حاضـر بر سـر زمــیـن شالیکاریشده نیز در گفتوگوی بسیار کوتاه، خشمگینانه به خبرنگار اصفهانزیبا، گفتند: «آب و زمین از خودمان است، سالهاست که میکاریم و شغلمان هم همین است، بروید و هرکاری که دلتان میخواهد انجام دهید.» آنها معتقد بودند: «زمانی که اینجا پشت سر هم مجوز تغییر کاربری زمین داده میشد، کسی پیگیر مسئله نبود، حالا همه صاحب مؤدی شدهاند.»
جهاد کشاورزی: سر فرصت صحبت میکنیم!
اصغر رستمی، معاون تولیدات گیاهی جهاد کشاورزی نیز در گفتوگو با اصفهانزیبا، میگوید: «ما با روابط عمومیمان به صورت متمرکز بر این مسئله کار میکنیم و در فرصت مناسب صحبت خواهیم کرد.»
او طبق معمول، توضیحی درباره کار متمرکزشان نداد و گفت: «این مناطق مسکونی هستند که به طرف مناطق کشاورزی آمدهاند.» اگرچه استدلال او تا حدودی درست مینماید؛ اما این مسئله مربوط به گذشتهای دور میشود و در اینجا نیز، جهاد کشاورزی مسئول و متولی درجه اول بوده؛ زیرا باید از صدور مجوز تغییر کاربری اراضی خودداری میکرده است.
رســتمی مـیگوید: «مـوضـوع منازل مسکونی، بهداشت محیط و آب یک موضوع است و برنجکاری و کشاورزی موضوع دیگر که جای صحبت طولانی دارد و مسئلهای تخصصی است.»
شهرداری منطقه2: اراضی کشاورزی خارج از محدوده است
سقایی، روابـط عـمومی شــهــرداری منطقه2 نیز در گفتوگوی مخـتـصـر خود با اصفهانزیبا میگوید: «با شهردار منطقه یا معاونت خدمات شهری مصاحبه کنید». اما تماسهای خبرنگار اصفهانزیبا به نتیجه نمیرسد. او به طور کلی معتقد است که: «اراضی کشاورزی خیابان صمدیه لباف خارج از محدوده است و جهاد کشاورزی باید ورود کند.» او همچنین تأکید کرد: «مهم نیست که این زمینها برِ خیابان صمدیه لباف واقع شده، بلکه مهم این است که ببینیم این زمینها در طرح تفصیلی شهر، در کجا واقع شده است. این مسئله در منطقه12 هم وجود دارد. ما بااراضی کشاورزیای روبهرو هستیم که نیمی از آنها در محدوده است و نیمی دیگر خارج از محدوده.» گفتنی است تلاشهای خبرنگار اصفهانزیبا برای مصاحبه با حجتالله غلامی، معاون هماهنگی امور عمرانی استانداری اصفهان، شهردار منطقه2، رئیس خدمات موتوری شهرداری و برخی از صاحبنظران محیطزیست استان به نتیجه نرسید!